به گزارش خطوط پروازی،اگر یکی از شگفت انگیزترین اثار باستانی جهان یعنی جام حسنلو کمی کج است به خاطر ضربه های کاشفش، "امام قلی محمدی حسنلویی" است.
خودش می گوید، وقتی برای اکتشاف در تپه تاریخی اطراف نقده کار می کرده، کلنگش به شی ء فلزی خورده که اولش فکر نمی کرده از جنس طلا باشد اما بعد از درآورده شدن متوجه می شود یک اثر تاریخی کشف کرده؛ بلافاصله به رابرت سرپرست آمریکایی تیم اکتشاف نشانش می دهد و او هم پیشنهاد پولی گزاف را در مقابل پنهان کردنش می دهد اما امام قلی ساکت نمی ماند و همان اثر را به سرپرست ایرانی نشان می دهد و او هم صورتش را می بوسد و می گوید این بار اجازه نخواهد داد این اثر توسط اجنبی ها دزدیده شود و همان می شود که حالا آن اثر گرانبها با بی نظیرترین نقش های ریزش با نام جام طلایی حسنلو در موزه ایران باستان در تهران نگهداری می شود. این اثر اولین بار در سال 1377 توسط میراث فرهنگی به نمایش عمومی گذاشته شده است.
این که جام زرین حسن لو بسیار گرانبها و شگفت انگیز خوانده می شود بی دلیل نیست چرا که این کشف در تاریخ باستان شناسی ایران و جهان، یکی از مهم ترین اکتشافات علمی و از نادرترین آثار تاریخی دینی و هنری دنیای باستان شناسی بشمار می رود و احتمالاً نقش بسزایی در شکل گیری هنر دوره بعدی یعنی دوره مادها داشته است؛ این جام تقریبا یک کیلویی بیش از حد ظریف کاری داشته و فاقد ترکیب مجلل است و علاوه بر آن بر روی جام نقش خدایگان سه گانه شامل خدای زمین، خدای آب و خدای خورشید حک شده است. نقش پهلوانی که با هیولا می جنگد، الهه ای ایستاده روی دو قوچ، نقش بدن انسان بر پشت یک پرنده و مطابقت صحنه ها با یک حماسه حوری از نقش های موجود بر روی این جام است.
درست است که امام قلی سال 1395 فوت کرده و دیگر میان ما نیست اما نام او تا ابد با کشف این جام طلایی جاودانه می ماند. این تنها اثر شگفتی ساز تپه تاریخی حسنلو در نزدیکی شهرستان نقده در استان آذربایجان غربی نیست و قبر قدیمی ترین عاشقان جهان هم در این تپه تاریخی کشف شده که آن هم داستان جالبی دارد.
یکی از مشهوترین عکس هایی که در موزه باستان شناسی و مردم شناسی دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا وجود دارد مربوط به دو زن و شوهر ایرانی است که در آغوش همدیگر 3000 سال پیش در این تپه به خاک سپرده شده بودند که پس از کشف شدن قبرشان توسط تیم تحقیقات ایران و آمریکا در این تپه لقب عشاق گرفتند.
تپه حسنلو اولین بار در سال 1313 کاوش شد و پس از چند بار حفاری، در سالهای 1334 تا 1355 توسط پرفسور رابرت دایسون از دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا، کار حفاری و پژوهش ادامه یافت. او معتقد بود ده دوره متمایز سکونت در تپه حسنلو وجود داشته و تاریخ تقریبی سکونت در دوره دهم را 6000 سال پیش از میلاد مسیح و دوره هفتم تا نهم را بین 3000 سال تا 6000 سال پیش از میلاد دانسته است.
دوره هفتم آن یعنی بین 2500 تا 3000 سال پیش از میلاد از ابزار مفرغی استفاده می شده و دوره ششم یعنی بین 2000 تا 2500 سال قبل از میلاد و دوره پنجم می تواند 1300 سال پیش از میلاد بوده باشد. ظروف سفالی خاکستری رنگ ظاهر شده از مختصات دوره پنجم نشان دهنده وجود ساختمان های خشتی و گلی است که در هیچ نقطه ای از دنیا یافت نشده است.
در قسمت حفاری شده این تپه، ویرانه های شهر یا دژی دیده می شود که از دو بخش عمده تشکیل شده است. قسمت نخست به تالار شاهی یا معبد سلطنتی معروف است و در آن سکوهای بزرگ و کوچکی دیده می شود و در انتهای جنوب تالار، تخت گاه یا محراب معبد قرار دارد و در این قسمت سکوهای بزرگ و کوچک دیده می شود.
قسمت دیگر، تالار بزرگ یا معبد اصلی است که در ضلع شمالی و مجاور بناهای تالار اول قرار گرفته و کف آن فرش شده است و در آن دو قطعه سنگ بزرگ دیده می شود. باستان شناسان این دو قطعه سنگ سرخ رنگ و بزرگ را وسیله ای برای مجازات محکومان یا برای به جا آوردن قربانی به درگاه رب النوع می دانند که سر قربانیان و محکومان را روی آن می گذاشتند و از تن جدا می کردند.
در انتهای این تالار، ۳ ستون بزرگ سنگی جا گرفته است. پشت این ستون های ۴ متری، خانه های کوچکی با مصالح سنگی قرار دارد که به نظر باستان شناسان، محل سکنای بردگان، کنیزان یا خادمان معبد بود. در این قسمت، اسکلت ۴۰ زن نیز پیدا شده است. دور تا دور بناها را حصار و بارویی به ارتفاع ۶ متر فرا گرفته است که قسمتی از این بارو و حصار و کنگره های آن در ضلع غربی بر اثر کاوش و حفاری نمودار شده است.
تپه ی باستانی حسنلو یکی از مهم ترین اماکن باستانی و تاریخی ایران و جهان بشمار می رود و باستان شناسان ایرانی و خارجی قدمت آن را حدود ۸۰۰ تا ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد تخمین زده اند.
در دژ حسنلو، اتاق هایی نیز به انبار و آشپزخانه و اسلحه خانه اختصاص داشته است، از اسلحه خانه که معلوم نشده کارگاه اسلحه سازی یا محل نگهداری جنگ افزار بود، مقدار زیادی شمشیر و ۳ نیزه آهنی کشف شده است. در اطراف غربی حیاط، حدود ۱۵ باب اتاق بزرگ و کوچک وجود داشته و جام زرین حسنلو در یکی از اتاق های همین قسمت کشف شده است.
از تپه باستانی حسنلو انواع و اقسام ابزار و ادوات جنگی مانند شمشیر، خنجر، نیزه، سرنیزه هایی از جنس مفرغ و آهن به همراه هزاران ظروف سفالی و اشیای استخوانی سنگی سفالی، شیشه ای و فلزی گوناگون که هر یک دارای ارزش تاریخی، باستانی و هنری هستند، کشف شده است که در موزه ها ایران باستان، آذربایجان، آمریکا، فرانسه و دیگر کشورهای جهان نگهداری می شود.
جلیل جباری، مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در جمع خبرنگاران گفته، در 7 ماه اخیر سال جاری، آمار بازدید از محوطه تاریخی حسنلو نقده نسبت به مدت مشابه سال قبل 71 درصد افزایش داشته است.