به گزارش خطوط پروازی، هنر قلم‌زنی چندی است که در اردبیل جان دوباره گرفته است و جایگاهی ویژه را از آن خود ساخته تا جایی که گفته می‌شود در آینده نزدیک سبک مختص این استان به بازارهای داخلی و خارجی معرفی خواهد شد.
آثار تاریخی متعددی گواه قدمت قلم زنی در اردبیل است. در موزه ها و بناهای تاریخی نمونه هایی از قلم زنی مشاهده می شود که به تعبیر اهالی فن، جزو تولیدات کم نظیر محسوب می شود.
با این وجود قلم زنی اردبیل تا چندی پیش نتوانسته بود توانمندی و استعداد ریشه دار خود را معرفی کند. تولیدات موجود در دهه های اخیر در دست مجموعه داران رد و بدل شده و خود شهروندان نیز ارتباط مقبولی با هنرمندان نداشتند.
در نهایت به همت یکی از جوانان اردبیلی، این هنر توانست جان دوباره بگیرد و در مدت اندک گوی سبقت را از برترین های قلم زنی کشور نیز برباید.
مهسا قنبرزاده که در دانشگاه محقق اردبیلی رشته صنایع دستی با گرایش قلم زنی را به اتمام رسانده است در مدت زمان کوتاهی قلم زنی اردبیل را از وضعیت رکود خارج کرد و نام این استان در نمایشگاه های تخصصی داخلی و خارجی طنین انداز شد.
وجود درهای 700 ساله قلم زنی در بقعه شیخ صفی
به اذعان این هنرمند تلاشگر قلم زنی در اردبیل حرف تازه ای نیست و آثار تاریخی متعدد نشان می دهد که این شهر استعداد ویژه ای در تولیدات قلم زنی داشته است.
او با اشاره به وجود درهای 700 ساله در مجموعه جهانی شیخ صفی الدین اردبیلی اضافه کرد: «بقعه شیخ صفی و برخی بناهای تاریخی و همچنین آثار موجود در موزه های استان نشان می دهد که در گذشته قلم زنی در اردبیل تولید می شد.»
قنبرزاده که بعد از سپری کردن آموزش های تخصصی قلم زنی به شهر خود بازگشته است با همکاری برخی هنرمندان دیگر از جمله احمد عطایی توانست از سال 83 آموزش های تخصصی را در اردبیل آغاز کند.
او معتقد است به دلیل استعداد ذاتی و علاقه وافر مردم شهر اردبیل به قلم زنی در مدت زمان ذکر شده تولیدات متعدد رقم خورده و در نمایشگاه های مختلف نیز این تولیدات به نمایش گذاشته شد.
قلم زنی به شغل خانگی زنان خانه دار و بازنشستگان تبدیل شد
بانوی قلم زنی یک تنه توانسته 580 نفر را آموزش داده و برای آن ها شغل ایجاد کند؛ ترکیب شاگردان قنبر زاده از دانش آموز و دانشجو گرفته تا زنان خانه دار، فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار و حتی مردان بازنشسته است.
بطوریکه به اعتقاد این بانوی جوان در ابتدا توانمندی بانوان در این رشته باور نمی شد اما بنده شاگردانی از 12 سال تا 65 سال را تربیت کردم.
در وضعیت فعلی 180 هنرمند زیر نظر مستقیم قنبرزاده به تولید اقدام می کنند و مابقی در منازل خود در حال تولید این هنر فاخر هستند.
می توان به جرئت اذعان داشت که در منزل هر اردبیلی حداقل یک تابلوی قلم زنی وجود دارد و این رشته هنری امروز توانسته به شغل خانگی بسیاری از جویندگان کار تبدیل شود.
تا جایی که کارشناسان معتقدند قلم زنی با هزینه نازل می تواند اشتغال فرد را تضمین کند.
هنرمند قلم زنی اردبیل نیز در این خصوص گفت: در مدت آموزش هنرجو می تواند با فروش تولید خود هزینه آموزش را تامین کند و در ادامه با ابزارهای ساده نسبت به تولید اقدام کند.
استقبال شهردار استانبول از قلم زنی اردبیل
قنبرزاده معتقد است با ارائه تسهیلات به هنرمندان می توان اشتغال زایی در مدت زمان اندک را رقم زد.
هر چند قلم زنی در شهرهایی از جمله اصفهان، کرمان و تهران به صورت گسترده تولید می شود اما برنامه کاری هنرمندان قلم زنی ابداع سبک مختص استان اردبیل متناسب با نمونه های تاریخی است.
بطوریکه به اعتقاد قنبرزاده بعد از معرفی سبک اختصاصی می توان در نمایشگاه ها داخلی و خارجی حضور موفق تری داشت.
حضور در سه نمایشگاه تخصصی، حضور در نمایشگاه های استانبول، کیش و تبریز و حضور در رویدادهای مختلف فرهنگی از جمله تجربه های هنرمندان قلم زنی اردبیل است.
قنبرزاده با یادآوری نمایشگاه استانبول تصریح کرد: طرح برتر کشوری مینیاتور امام رضا (ع) به صورت قلم زنی توسط بنده تولید و در این نمایشگاه به نمایش درآمده بود.
او افزود: قرار بود این اثر به یونسکو ارسال شود که مورد توجه شهردار شیعه استانبول قرار گرفت و هم اینک در عمارت شهرداری نصب شده است.
قنبرزاده معتقد است بعد از ابداع سبک اردبیل، می توان نمایشگاهی در اصفهان برای معرفی قلم زنی اردبیل برپا کرد تا برای مخاطبان و هنردوستان این شهر نیز تازگی داشته باشد.
چهره قهرمانان استانی و ملی، حک شده بر آثار قلم زنی
قلم زنی اردبیل زمانی در کارگاه کوچکی در بازار صنایع دستی عالی قاپو دایر بود. در فضای کوچکی 12 هنرمند به تولید اثر اشتغال داشتند و بعدها با تجهیز مرکز آموزش صنایع دستی، آموزش قلم زنی به این مرکز انتقال یافت.
مهسا قنبرزاده توانسته تاکنون بیش از 320 تابلوی قلم زنی را تولید کند؛ تابلوهایی که معتقد است هر کدام نیازمند هفته ها صبر و حوصله هنرمند است تا بتواند به شکل مطلوب و فنی تولید شود.
قنبرزاده در مدت فعالیت 10 ساله خود چهره قهرمانان و شخصیت های هنری و فرهنگی متعددی را قلم زنی کرده است.
بطوریکه چهره دکتر حسن روحانی رئیس جمهور محترم، علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور، خیرین مدرسه ساز دکتر معماری، متین صادقی، مرادی و جواد قرآن نویس و شهید تندگویان قلم زنی شده است.
علاوه بر این هنرمندان قلم زنی چهره شخصیت های تاریخی از جمله شیخ صفی، شاه اسماعیل و شاه عباس را نیز قلم زنی کرده اند.
به دلیل اقبال گسترده مردم اردبیل به طرح های بومی آینده روشنی برای این هنر ترسیم می شود و می توان روزی را پیش بینی کرد که قلم زنی اردبیل در بازارهای خارجی سهم مطلوبی را از آن خود سازد.