به گزارش سفرنيوز ، پروژه تهيه نقشه جامع ديجيتال و پايگاه اطلاعاتي محوطه‌هاي باستاني استان تهران سرانجام به اتمام رسيد.هدف اين پروژه توليد يک سيستم مديريت منابع فرهنگي(CRM بر مبناي عکس‌هاي ماهواره‌اي و نقشه‌هاي راستر کارتوگرافي استان تهران است.
"احمد علي ياري "مجري طرح و معاون پژوهشي موسسه باستان شناسي دانشگاه تهران درباره اين پروژه توضيح مي دهد:«پيشرفت‌هاي كنوني در زمينه فن آوري‌هاي ذخيره اطلاعات، روش هاي مديريتي و اجرايي را در مديريت ميراث هاي فرهنگي از جمله محوطه‌هاي باستاني به شدت تحت تاثير قرار داده است. اين روش‌ها تكنولوژي محور به شمار مي آيند.ثبت و ضبط روشمند محوطه هاي باستاني كه بخش مهمي از ميراث هاي فرهنگي فلات ايران را تشكيل مي دهند با اين روش انجام شده است.»
به گفته وي يكي از دلايل مهم براي راه اندازي اين پايگاه ، تحليل شواهد و مدارك باستان شناسي است كه بايد اطلاعات منابع مختلف جمع آوري و مقايسه شود كه با توجه به حجم بالاي داده ها اين امر تنها با كمك فناوري نوين و دانش رايانه امكان پذير است.
پروژه تحقيقاتي _كاربردي تهيه نقشه جامع ديجيتال و پايگاه اطلاعاتي تپه‌هاو محوطه هاي باستاني استان تهران به سفارش سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي استان تهران انجام شده است.
معاون پژوهشي موسسه باستان شناسي دانشگاه تهران در ادامه مي‌گويد:«در استان تهران به دليل ژئومرفولوژي منطقه بعضي از محوطه‌هاي باستاني در مسير سيلاب ها قرار گرفته اند. موقعيت محوطه در شرايط بحراني از جمله بارندگي شديد آسيب هاي جدي به محوطه‌ها وارد مي‌شود. بنابراين با آگاهي به اولويت هاي محوطه مي‌توان با تمهيدات حفاظتي از تخريب محوطه جلوگيري به عمل آورد.»
امروزه تخريب‌هاي انساني به صورت هاي مختلف در فلات ايران، محوطه هاي باستاني را با تهديدهاي جدي مواجه ساخته به طوريكه اين موضوع به صورت بحران درآمده است.
مجري طرح درباره اهميت و ضرورت اجرايي شدن اين طرح مي‌گويد:«تجربه نشان داده است حتي وضع قوانين نيز در رفع بحران كارساز نبوده در شرايط حاضر به طور متعارف جهت جلوگيري از تخريب‌هاي انساني به محوطه‌هاي باستاني پس از گزارش تخريب به مديريت، كارشناسان پس از پيچ و خم هاي اداري به محوطه اعزام مي شود و گزارش لازم را پس از چند روز تهيه كرده و در مرحله بعدي اقدامات لازم صورت مي گيرد. در حاليكه با مديريت تكنولوژي محور هم سرعت انجام كار به مقدار قابل توجهي بالا رفته و هم اقدامات كارآمد صورت مي‌گيرد.»
وي مي‌افزايد:« در اين طرح تمام اطلاعات تخصصي لازم از محوطه جمع آوري شده به صورت ديجيتالي مي شود. اين اطلاعات شامل ، مشخصات فني محوطه، قدمت، دوره هاي فرهنگي، اسناد و مدارك منتشر شده و منتشر نشده، است.در شرايط بحراني ( تخريب هاي طبيعي و انساني) اطلاعاتي مورد نظر اين امكان را براي مديريت فراهم مي آورد كه در كمترين زمان تصميمات مورد نظر اتخاذ و در نهايت از تخريب جلوگيري به عمل آورد.»
به گفته وي دست‌آوردهاي اين پروژه طبقه بندي و پردازش داده‌ها براي سهولت در دسترسي به اطلاعات ،افزايش سرعت و دقت در تصميم‌گيري‌هاي مديريتي براي نظم دادن به فعاليت هاي سازمان در زمينه باستانشناسي و گردشگري ،معرفي داخلي و خارجي محوطه باستاني براي ترغيب فعاليت هاي علمي ،اشاعه فرهنگ حفاظت و حراست از محوطه هاي باستاني است.
آرشيو ديجيتالي مدارك و تصاوير محوطه هاي تاريخي، اينك حاوي هزاران قطعه عكس، فيلم، نقشه، كروكي و متون و ساير مدارك مربوط به محوطه هاي باستاني است كه در نوع خود يكي از ارزشمندترين منابع در مورد اين محوطه ها محسوب مي شود.
وي درباره تفكيك اين مستندات مي‌گويد:« اين مستندات به صورت موضوعي و به تفكيك موضوعي، در پايگاه اطلاعات، ذخيره شده اند. تفكيك موضوعي مستندات بر حسب گروه هاي اصلي به اين صورت است: شواهد پژوهشي ( به تفكيك گروههاي فزعي : سفال، اشياء فلزي، مهر، اشياء سنگي، اشياء استخواني، پيكرك و مجسمه، بقاياي معماري، اسكلت حيوانات، اسكلت انساني، مواد ساليابي، مهره و اشياء گلي ،مآخذ و مدارك به تفكيك هر منبع ،فعاليتهاي پژوهشي به تفكيك هر مورد پژوهشي .»
به کارگيري سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي در مطالعات باستانشناسي از سال 1990 آغاز شده است.
از آن زمان تا کنون اين کاربرد در دو شاخه اصلي متمرکز بوده است.
اين دو شاخه به ترتيب،مديريت منابع فرهنگي ( Cultural Resources Management ) يا CRM و تحليل سرزميني (Landscape Analysis) نام دارند.
اگرچه همه تعاريف سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي بر امکانات تحليلي آنها تاکيد مي کنند ولي قدرت اصلي اين سيستم ها در قابليت تجميع و مديريت مجموعه هاي بزرگ و متنوع داده ها نهفته است.
CRM بيش از هر چيز به يکپارچه سازي و تعيين مکان جغرافيايي Georeferencing)) انواع داده هاي مکاني آثار باستاني در محدوده هاي جغرافيايي بزرگ ( که معمولا يک استان يا يک کشور را در بر مي گيرند) و مرتبط ساختن آنها با پايگاه داده هاي حاوي اطلاعات توصيفي مي پردازد.
