به گزارش سفرنيوز ، طرح جامع ساماندهي قلعه ايرج ورامين كه به گفته برخي از كارشناسان ميراث فرهنگي يكي از محوطه هاي تاريخي و خشتي مهم ايران به شمار مي رود ، تهيه و تدوين مي شود. به اعتقاد صاحب نظران اين اقدام تنها راه قانون مدارانه صيانت از بناهاي تاريخي است. قلعه ايرج نمونه مناسبي براي تهيه طرح جامع ساماندهي آثار برجسته و همچنين ميراث ثبت جهاني است كه مي تواند در يك پروسه طولاني مدت براي همه محوطه هاي تاريخي كشور اجرايي شود.
اين اقدام در حالي انجام مي شود كه تا كنون پروژه‌هاي محدودي در زمينه تهيه طرح جامع ساماندهي محوطه هاي تاريخي در كشور صورت گرفته است.
"سياوش صابري"، مدير دفتر بافت ها و محوطه هاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور در اين باره مي‌افزايد:«بسياري از محوطه هاي تاريخي كشور به دليل عوامل طبيعي ،انساني و ساخت و سازهاي بي رويه دچار صدمات جدي شده‌اند به همين دليل مهمترين اقدامي كه مي‌تواند اين محوطه هاي ارزشمند را از تخريب تدريجي نجات دهد ،تهيه و تدوين طرح جامع ساماندهي بوده و اين اقدام در حال حاضر در قلعه ايرج در حال اجرايي است.»
به گفته وي، به دليل قدمت تاريخ و تمدن ايران ،محوطه هاي تاريخي بسياري در كشور وجود دارد و شرايط سختي براي كارشناسان و متخصصان به منظور بررسي اين محوطه ها ايجاد كرده است و همين امر نشان مي‌دهد كه بايد روش ها و تكنيك هاي جديدي را در اين زمينه به كار برد .قلعه ايرج از جمله نمونه هاي نخستين تهيه اين طرح به شمار مي رود و مي تواند تبديل به الگوي مناسبي در زمينه به كارگيري تكنيك هاي نوين شود.
«بررسي و استفاده از روش هاي ژئوفيزيك ،تهيه عكس هاي ماهواره اي و شناسايي بسترهاي طبيعي و تاريخي از جمله تكنيك هاي تهيه طرح جامع به شمار مي رود.»
صابري با بيان اين مطلب مي‌افزايد :«با استفاده از اين روش ها مي توان اقدامات مهمي در راستاي تعيين عرصه و حريم محوطه هاي تاريخي و حفاظت و نگهداري آنها انجام داد.»
وي درباره اهميت طرح جامع ساماندهي توضيح مي دهد:« افزون بر تعيين عرصه و حريم محوطه هاي تاريخي بايد بستر مناسب براي چگونگي تهيه طرح نگهداري ، تبديل شدن به سايت موزه ،چگونگي حفاظت و ساير برنامه هاي گردشگري محوطه ها به وجود آيد در طرح جامع ساماندهي مشخص شود.»
مدير دفتر بافت ها و محوطه هاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور با تاكيد بر ضرورت اهميت تهيه اين طرح براي محوطه هاي تاريخي كشور،تصريح مي كند:«به منظور تحقق تهيه طرح جامع ساماندهي براي محوطه هاي تاريخي به عنوان نمونه طرح ساماندهي جامع قلعه ايرج ورامين آغاز شده است.»
وي يكي از دلايل انتخاب اين محوطه با قدمتي نامعلوم را براي تهيه جامع ساماندهي مواردي چون موقعيت استراتژيك اين اثر به دليل نزديكي به پايتخت مي داند و توضيح مي‌دهد:« قلعه ايرج محوطه اي تاريخي بوده كه در حال حاضر به دليل توسعه روستاها،گسترش كشاورزي در خطر نابودي قرار گرفته است و پيش از زدوده شدن اين اثر از حافظه تاريخي نسل هاي آينده بايد اقدامات علمي و منسجمي در راستاي تهيه طرح ساماندهي آن انجام شود.»
صابري اعتقاد دارد :« قلعه ايرج نمونه مناسبي براي تهيه طرح جامع ساماندهي آثار برجسته و همچنين ميراث ثبت جهاني است كه مي تواند در يك پروسه طولاني مدت براي همه محوطه هاي تاريخي كشور اجرايي شود.»
وي مي افزايد:«تهيه و تدوين طرح جامع ساماندهي تنها راه قانون مدارانه صيانت از بناهاي تاريخي محسوب مي‌شود.»
صابري با بيان اينكه راي زني هاي لازم با مشاوران و متخصصان اين حوزه در حال اجرايي است ،مي افزايد:« به دليل نبود اطلاعات لازم در زمينه طرح جامع ساماندهي محوطه هاي تاريخي در حال حاضر بررسي و تحليل هاي لازم با استادان و متخصصان در حال انجام است و اميدوارم به زودي فرهنگ سازي مناسب در اين زمينه از دانشگاه ها آغاز شود.»
افزون بر تاكيدهاي مدير دفتر بافت ها و محوطه هاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور بر تهيه طح جامع قلعه ايرج، "مهدي مجابي"،رييس كنگره معماري _شهرسازي بم و عضو هيات عملي دانشگاه علم و صنعت در حوزه مرمت نيز قلعه ايرج جزء آثار خشتي مهم ايران و حتي دنيا عنوان مي كند و مي افزايد :« اين قلعه تاريخي داراي اهميت بسياري از نظر معماري و قدمت است و بايد اقدامات لازم را براي شناسايي و صيانت از آن انجام داد.»
به گفته اين استاد دانشگاه علم و صنعت،قلعه خشتي ايرج داراي ويژگي هاي منحصربه فردي است و در صورت رسيدگي و ساماندهي مي تواند شهر كهن ورامين را از نظر گردشگري متحول كند.
"مسعود حيدري"،كارشناس فني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران نيز كه سال ها در ورامين فعاليت كرده است با اظهار خوشحالي از آغاز اين طرح در قلعه ايرج ، مي گويد:« خوشبختانه پروژه مطالعاتي قلعه ايرج به دنبال ملي شدن اين اثر تاريخي در حال اجريي است و اميدوارم به زودي اعتبارات جديدي در زمينه مرمتي و ساماندهي آن از سوي سازمان ميراث فرهنگي اختصاص داده شود و اين بناي تاريخي از نابودي تدريجي نجات پيدا كند.»
به گفته وي ،با به اتمام رسيدن پروژه مطالعاتي قلعه ايرج اتفاق مهمي در راستاي تحقق طرح محور تاريخي _ فرهنگي ورامين و تبديل آن به قطب بزرگ گردشگري تهران افتاده است.
حيدري با بيان ملي بودن مسجد جامع ورامين مي افزايد :« در شهر ورامين دو بناي تاريخي وجود دارد كه جزء پروژه هاي ملي به شمار مي رود ، حفاظت و ساماندهي اين دو اثر تاريخي مي تواند مهمترين درآمد زايي گردشگري را نزديكي شهر تهران به وجود آورد.»
