به گزارش سفر نیوز،سرپرست هیئت کاوش در گورستان نویافته عصرآهن دو و سه قره‌تپه سگزآباد واقع در بوئین‌زهرا قزوین از کشف شواهد بیش از 10 تدفین در بافت‌های خاکستردان و زباله‌دان خبر داد که به احتمال زیاد به دوره‌های متاخرتر این سازه خشتی تعلق دارند.
مصطفی ده پهلوان، امروز شنبه 29 مهر 96 با اعلام این خبر گفت: «در سال 1396 تصمیم گرفته شد تمام تمرکز برنامه کاوش بر گورستان نویافته مورد اشاره باشد تا بتوان گاه‌نگاری دقیق و درستی از این گورستان ارائه کرد و به درک بهتری از شیوه‌های تدفین دوره‌های مورد اشاره رسید.»
او با اشاره به تعیین و کاوش یک ترانشه به ابعاد 20×10 متر در میان ترانشه‌های سال گذشته در این پروژه، هدف از تعیین این ترانشه بزرگ را درک بهتر ارتباط تدفین‌ها و تشخیص فازهای زمانی مختلف در این گورستان اعلام کرد.
او در ادامه افزود: «پس از 45 روز کاوش به نتایج مهمی دست یافتیم و در تمامی سطح ترانشه شواهدی از یک یا چند سازه خشتی ـ چینه‌ای به دست آمد.»
این باستان‌شناس وجود یک سازه خشتی‌چینه‌ای بزرگ در یک گورستان عصر آهن را بسیار خاص و ابهام برانگیز دانست و گفت: «تدفین‌ها در این سازه خشتی در سه لایه انجام گرفته‌اند.»
ده پهلوان اظهار کرد: «درک فرآیند تدفین و نحوه خشت چین کردن فضاهای پیرامونی تدفین‌ها در کاوش‌های آتی آشکار خواهد شد.»
او همچنین افزود: «در فضاهای پیرامونی و زیرین این سازه خشتی به شواهد بیش از 10 تدفین در بافت‌های خاکستردان و زباله‌دان رسیدیم که به احتمال زیاد به دوره‌های متاخرتر این سازه خشتی تعلق دارند.»
کشف شواهدی از تدفین جنین و نوزادان زیر دو سال
این باستان‌شناس در ادامه کشف شواهدی از تدفین جنین و نوزادان زیر دو سال در داخل خمره و فضای خشت چین در این گورستان خبر داد.
به گفته او، در کنار تدفین‌ها آثاری از بقایای جانوری به دست آمد که نشانگر قربانی و دفن حیواناتی از قبیل بز در کنار تدفین است.
او افزود: «در برخی از گورها هدایای تدفینی از قبیل ظروف، جنگ افزارها، زیورآلات و... متعلق به اواخر عصر آهن دو و عصر آهن سه به‌دست آمد که برخی از این اشیا احتمالا از سرزمین‌های دیگر به این منطقه به صورت وارداتی انتقال یافته‌اند.»
ده پهلوان گفت: «این گورستان در دوره‌های پس از متروک شدن قره تپه دچار سیلاب‌های شدیدی شده و فضاهای داخل گور و محتویات آنها مضطرب شده است.»
او در ادامه افزود: «بقایای انسانی این گورستان توسط فرانک رمضانی انسان شناسِ هیئت کاوش مورد بررسی و سپس برای بررسی‌ها و مطالعات تخصصی به مرکز ژنتیک ایران منتقل شدند.»
این باستان‌شناس در ادامه اظهار کرد: «در برنامه کاوش آموزشی مورد اشاره بخش عمده‌ای از توجه و توان هیئت کاوش صرف آموزش مهارت‌های فنی و عملی کاوش‌ها و بررسی‌های باستان‌شناختی از قبیل، عکاسی حرفه‌ای در حین کاوش، طراحی فنی یافته‌ها، نقشه‌برداری، حفاظت و مرمت، شیوه‌های درست نمونه‌برداری یافته‌ها برای بررسی‌های آزمایشگاهی، جانورباستان شناسی، انسان‌شناسی جسمانی و... خواهد شد.»
آغاز کاوش‌ها در 47 سال پیش
به گفته ده پهلوان، تپه سگزآباد یکی از سه تپه پیش از تاریخی است که توسط عزت‌الله نگهبان برای کاوش‌های آموزشی دانشجویان گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران انتخاب و از سال 1349 تاکنون توسط گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران مورد کاوش قرار گرفته است.
او افزود: «در روند برنامه تعیین عرصه و حریم قره تپه سگزآباد در تیر 1395 در زیر لایه‌های رسوبی و در عمق 180 سانتی‌متری، شواهدی از یک گورستان در شرق قره تپه متعلق به عصر آهن دو و سه به دست آمد.»
ده پهلوان افزود: «در مرداد ماه همان سال محدوده این گورستان توسط کوروش محمدخانی مورد بررسی آرکئو ژئوفیزیک قرار گرفت.»
به گفته او، نتایج عملیات ژئوفیزیک قابل توجه بود و باستان‌شناس‌ها در کاوش شهریور 1395 این گورستان در قالب سه ترانشه با خاکستردان‌های (پیت‌ها) عصر آهن سه مواجه شدند.
او با اشاره به کشف تدفین‌های مهمی از عصر آهن دو و سه در زیر و داخل خاکستردان‌ها گفت: «در لایه‌های زیرین این تدفین‌ها آثاری از تدفین‌های دیگری به دست آمد که به احتمال زیاد متعلق به لایه‌های قدیمی‌تر است.»
تخریب گسترده در اثر حفاری‌های غیر مجاز
او با اشاره به این نکته که حفاری‌های غیرمجاز لایه‌ها و آثار فرهنگی تپه سگزآباد را حتی تا عمق 6 متری از سطح دشت، مضطرب و نابود کرده است، به نقل از ملک شهمیرزادی گفت: «بیشتر این گودال‌ها تا حدود 6 متر از سطح تپه حفر شده بودند. در برخی موارد این گودال‌های نامنظم به وسیله تونل‌هایی به هم ارتباط داده شده‌اند. این تونل‌ها معمولا در لایه‌هایی دیده می‌شوند که از آنها اشیای برنزی بیشتری به دست می‌آید. ریزش برخی از این تونل‌ها وضعیت گمراه کننده‌ای به محل داده بود.»
این باستان‌شناس افزود: «ظاهرا این کاوش‌های غیرمجاز پس از زلزله 1341 بوئین زهرا، رکود فعالیت‌های کشاورزی و فقر گسترده روستاییان شدت گرفته است.»
کاوش در گورستان نویافته عصرآهن دو و سه قره تپه سگزآباد با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری انجام شد.