بهگزارش مسفرنیوز، باید توجه داشت که حفظ این محصولات فرهنگی در دنیای امروز از پدید آمدن آن مهمتر شده است؛ چراکه اقوامی در دنیای امروز بافرهنگ محسوب میشوند که در مورد دستاوردهای فرهنگی خود اهتمام ورزند. ایران از ابتدای راهاندازی سازمان یونسکو تاکنون 21 مورد ثبتجهانی داشته که پنج اثر از آنها در دولت یازدهم ثبتجهانی شده است.
یونسکو، بهعنوان سازمانی جهانی، کشورها را در حفظ اینگونه آثار یاری میکند. «میراث جهانی یونسکو» نام عهدنامهای بینالمللی است که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲ میلادی بهتصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق است به تمام انسانهای زمین، فارغ از نژاد و مذهب و ملیت خاصشان.
بر پایه این کنوانسیون، کشورهای عضو یونسکو میتوانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت بهعنوان «میراث جهانی» کنند. حفاظت از این آثار، پس از ثبت، در عین باقی ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوط بهعهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. مکانهای میراث جهانی ثبتشده در سازمان یونسکو، مکانهایی مانند جنگل، کوه، آبگیر، صحرا، بقعه، ساختمان، مجموعه یا شهر هستند. ایران در سازمان یونسکو بین 161 کشوری که آثار تاریخی جهانی دارد رتبه یازدهم را بهخود اختصاص داده است. اعضای کنوانسیون میراث جهانی 191 کشور است که از این تعداد 161 کشور آثار را در فهرست میراث جهانی خود ثبت کردهاند.
امکان ثبت همه آثار نیست
هر کشور، در سال، یک سهمیه برای ثبت اثر در سازمان یونسکو دارد و کشور ما بهدلیل اینکه کشوری کهن و با سابقه تاریخی و آثار بیشمار تاریخی و فرهنگی است، امکان ثبت اینهمه آثار را یکجا ندارد. ایران نیز مانند بقیه کشورها، در سال، دو سهمیه دارد. یکی از این سهمیهها برای آثار تاریخی و دیگری مربوط به آثار طبیعی است. براساس این گزارش، کشورها باید از قبل آثار تاریخی را به سازمان یونسکو با عنوان «فهرست موقت» معرفی کنند، چراکه خارج از این فهرست موقت نمیتوان اثری را ارائه کرد؛ این در حالی است که در پایان هر سال این فهرست بِروز میشود.
انتخاب و تهیه این آثار در شورای سیاستگذاری سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری اتفاق میافتد. در جلسهای، از بین فهرست موقت، با توجه به اوضاعی که آثار دارند، کارشناسان تصمیمگیری میکنند و پس از بررسی در شورای سیاستگذاری، آثار ارزیابی و اولویتبندی و طبق اولویتها پروندههای آثار تاریخی تهیه میشوند.
فعالیت دولت یازدهم در ثبت آثار تاریخی
اقبال عمومی و توجه ویژه دولت یازدهم در شهرهای مختلف کشور به داشتهها و آثار گرانبهای تاریخی، رشد فزایندهای یافته و شمار گردشگران خارجی برای نمایش آثار فرهنگی و تاریخی کشورمان نیز چندینبرابر شده است. براساس این گزارش و آمارهای موجود، از ابتدا تاکنون 21 مورد ثبت جهانی داشتهایم که پنج اثر آن در دولت یازدهم ثبتجهانی شدهاند که عبارتاند از «میمند»، «شهر سوخته»، «شوش»، «بیابان لوت» و «قنات». این در حالی است که در دولت دهم «کاخ گلستان»، «مسجدجامع اصفهان»، «گنبد قابوس (کاووس)» و «باغ ایرانی» ثبتجهانی شده بودند. ثبت آثار تاریخی کشور در فهرست جهانی یونسکو شناخت و هوشیاری جامعه در حفاظت از این آثار تاریخی باارزش، افزایش اشتغالزایی و جذب گردشگر جهانی و ایجاد اقتصادی پایدار را برای کشور بههمراه دارد.
ثبت آثار تاریخی و افزایش گردشگران
دولت تدبیر و امید نگاه ویژهای به مقوله گردشگری دارد و هموار دنبال این است که با فضاسازی، تصویر مناسبی از ایران برای جهانیان عرضه کند. بر این اساس، دولت یازدهم همواره تلاش کرده تا هر سال آثار خود را به سازمان یونسکو معرفی کند و با ثبت این آثار تاریخی در افزایش گردشگران داخلی و خارجی گامی مؤثر بردارد. با توجه به اینکه با ورود هر گردشگر خارجی به کشور نزدیک به 10 شغل در ایران ایجاد میشود، دولت تاکنون به افزایش آمار ورود گردشگران خارجی اهتمام ویژهای داشته است.
معیارهای یونسکو برای ثبت آثار
برای ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو شش معیار وجود دارد: یکی اینکه اثر نشانهای از شاهکار نبوغ خلاقانه بشر باشد؛ دیگر اینکه تعامل ارزشهای انسانی را در طول زمان، در زمینه فرهنگی، در دنیا نشان دهد، بهگونهای که شاهدی بر توسعه معماری، تکنولوژی و مانومان و طراحی شهری و منظر بوده باشد؛ دیگر اینکه اثر تاریخی باید حامل شاهدی منحصربهفرد یا حداقل استثنایی باشد که از یک فرهنگ یا تمدن زنده یا از بین رفته حکایت کند؛ دیگر اینکه اثر نمونهای برجسته از یک نوع ساختمان، مجموعه معماری و تکنولوژی یا منظر باشد که یک مرحله مهم از تاریخ بشر را نشان دهد؛ دیگر اینکه اثر نمونهای برجسته از سکونت انسان، استفاده از زمین یا دریا باشد و نمایانگر فرهنگ یا تعامل انسان با محیط در شکلی باشد که درحالحاضر، مورد تهدید عوامل و تغییرات بازگشتناپذیر قرار گرفته است؛ و در آخر، اثر بهطور مستقیم یا ملموس با اتفاقات یا سنتهای زنده، ایدهها، باورها، آثار ادبی و هنری که دارای ارزش جهانی هستند همراه باشد.