به گزارش سفرنیوز، حسین زارع صفت اظهار داشت: محور خیابان امام خمینی (ره) و یا همان ارگ قدیم که خانه ساختیانچی در محدوده تاریخی آن قرار دارد، اولین خیابان شهر مشهد در سال 1307 تا 1309 خورشیدی بوده از ارگ شهر شروعشده و پس از تقاطع با بالا خیابان به میدانی چهارضلعی که از آنجا حرم مطهر رؤیت میشد، منتهی میشود.
وی افزود: به لحاظ مکانی خانه ساختیانچی در یکی از محلات کوچک ولی بااهمیت ازنظر پایگاه اجتماعی – اقتصادی در محدوده بافت قدیم شهر مشهد که محل سکونت عدهای از طبقات بالای جامعه شهری بوده و به علت نزدیکی و مجاورت این محله با موقعیت اولین مقر حکومتی (ارگ) قدیم مشهد واقع شده و در شمار خانههای اعیانی محسوب میشود که با توجه به ویژگیهای معماری و تزئینی این بنا متعلق به اواخر دوره قاجار و پهلوی اول است.
زارع صفت خاطرنشان کرد: خانه ساختیانچی با وسعت 1066 مترمربع با ارتفاع 11/65 متر در دوطبقه همکف و اول ساختهشده است. از خصوصیات بارز این بنا، تقارن نمای خانه در اضلاع شمالی و جنوبی آن است مالک این خانه مرحوم ساختیانچی بوده است که پیشتر آن را از یک فرد یهودی خریداری کرده و دارای فضاهایی تعریفشده و سلسلهمراتب معماری شامل تعدادی اتاق، میان خانه، فضای نشیمن، میهمانخانه، دو حیاط در اضلاع شمالی و جنوبی، آبانبار کوچک، آبنما و... است.
مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی عنوان کرد: بیشترین عناصر تزئینی خانه ساختیانچی در نمای آن ایجادشده است. بهطورکلی این تزئینات شامل استفاده از طرحهای آجری، به شیوههای ساده، خفته راسته، زیگزاگ، تزئینات دندانموشی، تلفیق آجر و کاشیهای لعابدار فیروزهای، هره چینی دور پنجرهها و قاببندی بوده و در بالاترین قسمت نمای طبقه اول تاج نیم دایرهای زیبایی آراستگی و شکوه خاصی به این خانه بخشیده و در زیر آن سطحی از کاشیهای هفترنگی با نقش گلهای کنار هم به رنگهای زرد، سیاه، قهوهای و آبی دیده و همچنین تزئینات کاشیکاری در دو سوی ورودی ساختمان در قالب قابهای کاشی مینیاتور با روایتی از ادبیات کهن ایرانی است که این شیوه تزئین در هیچیک از خانههای اعیانی مشهد دیده نشده است.
خانه ساختیانچی به لحاظ موقعیت در خیابان امام خمینی (ره)، خیابان جنت قرار دارد و به شماره 31644 در پانزدهم دیماه سال جاری در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است