به گزارش سفرنيوز ، شاید بارها و بارها از رودبار زیتون رد شده و نگاه کرده اید به کوه ها و جنگلستان چپ و راست اتوبان قزوین – رشت و بعد از رستم آباد رسیده اید به امامزاده هاشم و بعد شرجی رشت باعث شده فراموش کنید جنگلستان بعد از منطقه خشک و زیتون زارهای رودبار ، چه گنجینه هایی در دل خود دارد و مردم آن به چه زبانی سخن می گویند و آیا اصلا در دل کوهستان و جنگلستان، انسان هم زندگی می کند یا نه؟

اما این بار اگر از این مسیر رد می شدید مکثی کنید و در "رستم آباد" راه تان را به جای رفتن به طرف رشت ادامه دهید به تصور این که گیلان از آنجا شروع می شود، در مسیر چپ اتوبان، به رستم آباد بروید و از آنجا وارد کوهستان ها رودبار زیتون بشوید که کوه "درفک" بر برجش نشسته است.

بعد از رستم آباد وارد "رحمت آباد و بلوکات" می شوید. باور نمی کنید که اینجا، بخشی از منطقه ای است که تا چند دقیقه قبل دیده بودید. اما باور کنید اینجا بخشی از رودبار زیتون است.

خورگام و بره سر

شهرستان رودبار در مختصات جغرافيايي 36 درجه و 32 دقيقه تا 37 درجه و 7 دقيقه ازخط استوا و 49 درجه و 11 دقيقه تا 50 درجه 5 دقيقه طول شرقي از نصف النهار مبداء واقع شده است.

اين شهرستان با وسعت 2574 كيلومتر مربع دومين شهرستان استان گيلان به لحاظ وسعت است و از شمال به رشت ، از جنوب به استان قزوين و از غرب به فومن و استان زنجان محدود می‌شود.

شهرستان رودبار در كرانه سفیدرود و در منطقه اي كوهستاني قرار گرفته است و آب و هواي آن تحت تاثير هواي خشك و نيمه خشك ناحيه مركزي قراردارد از نظر آب و هوایی این منطقه به ویژه شهر زیبای رودبار دارای آب و هوای مدیترانه‌ای می باشند و رویش درختان زیتون در این منطقه گواه موضوع است. این منطقه در مسير بادهاي دايمي دره سفيد رود قرارگرفته كه بادهاي منجيل آن معروف است.

در واقع هنگام گذر از رودبار و رسيدن به رشت، گيلان با تمام تنوع و زيبايي هايش به گونه اي موجز و فشرده از پيش چشم مي گذرد.

جمعيت آن 126315 نفر است كه از اين تعداد 69620 نفر در مناطق شهري و 56695 نفر در مناطق روستايي سكونت دارند.

اين ميزان جمعيت شهرستان رودبار كه نسبت به مساحت آن ازساير شهرستانهاي استان كمتراست ، اين امكان را فراهم آورده تا اقوام گوناگون در كنار يكديگر زندگي كنند و اين امر منجربه تنوع مردم شناختي اين شهرستان شده است كه شامل نژادهاي مختلفي چون تالش ها ، تات ها ، كردها و گيلكها مي باشد.

درخت زیتون هم زمان با کوچاندن کردان از نواحی شمال سوریه و حلب، به این منطقه راه پیدا کرد. این اتفاق در زمان شاه عباس بزرگ، 600 سال پیش رخ داد.

مه گردنه های رحمت آباد و بلوکات را که رد می کنیم به سبزه زارهایی می رسیم که گله های گوسفندان نیلی رنگ هنوز خواب آلوده نگاه مان می کنند. چوپان با داسی و چوبی و سفره ای نان، خوشامد می گوید و نشناخته، دستی برایمان تکان می دهد.

خون از تیغ های غیرقابل دسترس جوجه تیغی ای که با آسفالت جاده یکی شده نشان از آن دارد که راننده ای عقب مانده از کاروان صبحگاهیان، تیز رانده و بی توجه به حرکت کند جوجه تیغی، جانش را گرفته است.

پیش از این که به تیغه های شمشیرنشان خورشید برسیم، هنوز می توانیم به یاد بیاوریم چشمان روشن روباهانی که کنار جاده ایستاده بودند و نگاه مان می کردند و اگر سرعت ماشین مان کم می شد، دم شان می ماند طرف ما و راهی که رفته بودند.

وارد بره سر می شویم. تصورمان تا این لحظه روستایی بود مثل روستاهای دیگر که مهاجرت امان شان را بریده اما روستا نبود، شهر بود؛ شهری شلوغ و زنده. پیرمردی گفت: با شهر رفته ها 3 هزار نفر می شویم اما الان هزار نفر. پرسیدیم درآمدتان چیست؟

جواب مان دادند: عده ای بازنشسته معدن هستند و عده ای معلم و عده کمی هم دامدار.

بره سری ها سه تیره هستند: نظری و کرمانج و شیوخ. نظری ها نسب خود را به "نظر" نامی می رسانند که 300 سال قبل با گله اش راه از اشکور گرفته و به اینجا رسیده. جایی که 200 سال قبل از آن ها کرمانچ های قوچان آمده بودند. کردهایی مهربان و همیشه در تبعید. کرمانج ها هم که آمده بودند دیده بودند که 300 سال پیش از این دو گروه، شیوخ در اینجا بودند، شیوخی که نسب شان به اعراب می رسید و از علویانی که بزرگ شان، بزرگ آستانه اشرفیه بوده.

همه از این سه گروه می گویند اما کسی یادی نمی کند از ساکنان بومی و اصلی بره سر و خورگام که کیان بوده اند اینان!

بره سر بخشی از خورگام است و خورگام بخشی از رودبار زیتون و رودبار زیتون بخشی از گیلان کنونی. اما پیش از این و بنا به تقسیمات تاریخی، رودبار زیتون ادامه رودبارهایی چون رودبار قصران، رودبار الموت و رودبار شهرستان بوده است و در کنار گیل و گیلانی ها، دیلم بوده و دیلمستان بزرگ را تشکیل می داده اند.

احمد كسروي مولف كتاب شهرياران گمنام در مورد ديلمان و ديلمستان مي‌نويسد: "ولايت جنگلي و كوهستاني كه در نقشه امروزي ايران، گيلان نام دارد، در زمان ساسانيان به ديلمان يا دیلمستان معروف بود. چه اين ولايت از روزي كه در تاريخ‌ها شناخته شده نشيمن دو تيره مردم بوده كه تيره اي را "گيل" و ديگري را "ديلم" مي‌ناميدند. گيلان يا تيره گيل در كناره‌هاي درياي خزر در آنجاها كه اكنون رشت و لاهيجان است مي‌نشستند و با آذربايگان (آذربايجان) و زنگان (زنجان) نزديك و هم‌سامان بودند. ولي ديلمان در كوهسار جنوبي آن ولايت در آنجاها كه اكنون رودبار و الموت است جاي داشته و بيشتر با قزوين و ري همسايه و نزديك بودند."

به استناد قول برخي از محققان از جمله اصطخري، جغرافي‌دان قرن چهارم هجري، تيره گيل يا گيلانيان در بيه‌پس يا بخش غربي سفيدرود و تيره ديلميان در بيه‌پيش يا بخش شرقي سفيدرود كه بيشتر از اراضي كوهستاني و مرتفع تشكيل مي‌شده زندگي مي‌كردند. اصطخري تصريح كرده كه تختگاه پادشاهان ديلمي در رودبار است.

چنان که می گویند پیدا شدن سرباز اشکانی در محل پاسگاه کنونی بره سر، باعث شده ساخت و ساز در این منطقه ممنوع شود اما باز وقتی با ماشین در جاده های خاکی ادامه بره سر از مسیر بره سر قدیم که از زمان زلزله 1369 تنها مانده،‌ رد می شوی و تابلوی "کلیشم 25 کیلومتر" را می بینی، می بینی که جا به جا کنده شده زمین و می شنوی که سوداگران اشیاء تاریخی و گنجینه های گرانبهای باستانی، چنین زمین را شخم‌گاه خود پنداشته اند و اکنون نیز از نیم شبان برای این منظور سود می جویند.

راهنما می گوید مردم دیلمان هم از این راه می روند به رستم آباد و قزوین و رشت.

زبان مردم تاتی است و کرمانج ها هم جدا از کردی کرمانجی، تاتی می دانند و در نشست های خانوادگی دو زبانه می شوند و گاه به تاتی و گاه به کرمانج، سخن می رانند شبان دراز کوهستان را در شب نشین خانه ها.

کوهستان کوهستان است و بره سر شامل 43 روستا که 13 روستای آن کردنشین و باقی تات نشین هستند. تات نشین هایی که با مردم رودبار الموت و رودبار شهرستان و طالقان و لواسانات و اشکور و گالشان لنگرود و لاهیجان، همزبانند و به دلیل قرابت زبان شان، گیلکی نیز می فهمند و زبان می چرخانند.

سخن از این منطقه زیبا اندک نیست و می توان کتاب ها نوشت از امامزاده ها و علویان و جنگ های اعراب با علویان و درخت های راش و بلوط (مازو) و آزار و اربو و اکنون آن،‌ اما اطناب کلام، خستگی مزاج می آورد و خستگی مزاج، دل ناخرسندی. پس به همین مقال بسنده می کنیم و اندکی سفرگردی می کنیم با دیدن عکس هایی از منطقه خورگام و شهر بره سر در رودبار زیتون گیلان.