به گزارش سفر نیوز ، اگرچه که سونامی گردشگری درایران پس از سالها رکود دراین صنعت برای کشور شرایط مطلوبی است اما دردرازمدت نشان از بی برنامهگی در جذب گردشگران دارد ومی تواند به نوعی گردشگری انبوه با همه مخاطرات آن بینحامد. برای ایجاد تنوع ونیز جذب گروههای هدف در گردشگریُجذب گردشگران ازگروههای مختلف سنی و اجتماعی نیازمند به تغییر نگرش و شناخت نیاز گروه های هدف، به ویژه گردشگران جوان است.
اخیرا رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درگفتگو با آسوشیتد پرس سخن از وقوع قریب الوقوع سونامی گردشگری درایران داده است. این درحالی است که درایران مشکل نبود زیرساختها برای پذیرایی از این سیل گردشگران محل نگرانی است. درچنین شرایطی برنامه ریزی برای جذب گردشگران کیفی که با حداقل هزینه و ردپا بیشترین فایده اقتصادی وفرهنگی را برای کشور داشته باشند، بیش از همیشه جلب نظر میکند. یکی از شاخصههای مهم درجذب گردشگران کیفی ایجاد تنوع برای گروه های مختلف اجتماعی ازجمله ایجاد جاذبه و تنوع برای گروههای مختلف سنی است. معضلی که ازآغاز ورود گردشگران اروایی به کشور خودنمایی کرده است
قطار هزار و یک شب که خرداد ماه گذشته وارد ایران شد حامل تعدادی از گردشگران اروپایی بود که پس از بازدید از ترکیه به ایران آمد. مسافران یا گردشگران این قطار عمدتا گردشگران سالمندی بودند که بسیاری از آنها اولین بار بود که از ایران دیدن میکردند. ٧٠ نفری که ٤٠ نفر آنها آلمانی،١٦ نفر سوییسی، ٥ نفر آمریکایی، ٢ نفر اتریشی و یک نفر هم هلندیتبار بود.
طبق گزارشهای موجود میانگین سنی گردشگران ورودی به ایران را 50 سال است. این موضوع یعنی سن بالای گردشگران خارجی از آن رو حایز اهمیت است که بسیاری از مکانها و ظرفیتهای گردشگری ایران برای سالخوردگان قابل استفاده نیستند و تنها در صورت جذب گردشگران جوان میتوان انتظار داشت که این ظرفیتها به بهرهوری برسند.
ازدیگر سو آمارهای بینالمللی نشان میدهند که رشد گردشگری و میل به سفر میان نسل جوان سریعتر از سرعت رشد صنایع مسافرتی در کل است. طبق برآورد سازمان گردشگری جهانی تا سال 2020 تعداد جوانانی که در سطح بینالمللی به سفر میروند از مرز 300 میلیون نفر درسال میگذرد.
علاوه براین گردشگران جوان بیش از گردشگران سالمند قدرت تاثیر گذاری بر هم نسلان خود دارند و انتشار اطلاعات و اخبار وبه اشتراک گذاری عکسها و خاطرات وانتقال واقعیات درمقصدهای گردشگری به کمک رسانهها و شبکههای اجتماعی درمیان گروه ای سنی جوان به مراتب بیشتراز سالمندان است.
مسئله جذب گروههای مختلف سنی گردشگران خارجی این بار بیش از پیش اهمیت مییابد که مسعود سلطانیفر در گفتوگو به گزارش سفر نیوز پیشبینی کرده است که پس از اجرای توافق هستهای افزایشی چشمگیر در شمار گردشگران خارجی که به ایران سفر میکنند، رخ دهد.
اوگفته است که انتظار داریم بعد از برداشته شدن تحریمها، شاهد یک سونامی از گردشگران باشیم. دراین شرایط به جاست که بیش از پیش به جذب گروه های گوناگون گردشگر با توجه به کیفیت سفر و انگیزه های گردشگری متناسب با ظرفیت و امکانات بومی کشور برنامه ریزی و تمرکز شود.
این درحالی است که به عقیده ناظران گردشگران جوان از نسل Y نماینده 20 درصد از کل بازار گردشگری بینالمللی هستند. طبق تحقیقات و نظرخواهیهای انجام شده، افراد 18 تا 34 ساله تمایل دارند که دست کم دو تعطیلات بزرگ در سال 2015 را در سفر بگذرانند که خود به معنای شکل گیری یک بازار بزرگ گردشگری است.
همچنین، طبق بررسیهایی که توسط مؤسسه مطالعاتی Hotwire صورت گرفته است، مسافران این نسل یعنی نسل هزاره یا نسل Y بیش ازجوانان درنسلهای دیگرازجمله نسل والدین خود به سفر میروند این درحالی است که به عقیده ناظران گردشگری فرهنگی ایران جذابیت چندانی برای جوانان ندارد و این گروه سنی اگر هم به ایران بیایند، اغلب برای شرکت در مسابقات سافاری، رالی و از این قبیل است و نیز در قالب تورهای خاص کویرنوردی یا بررسی قناتها که این بخش ها نیز به دلایل متعددی درسال های اخیر کم رنگ و با حداقل امکانات صورت گرفته است.
به هر روی، استقبال از سونامی گردشگران پس از سالها رکود درصنعت گردشگری ایران و نیز جذب گردشگران میانسال از سفر به ایران لزوماً ناخوشایند نیست و بهرههای قابل توجهی برای کشور میزبان دارد اما مشکل اینجاست که در برنامهریزیهای سازمانهای متولی گردشگری، جذب گردشگران جوان جایگاه قابل اعتنایی ندارد.
زیرساختهای گردشگری ایران برای پذیرایی از جوانان و پاسخگویی به انتظارات آنان چندان مطلوب نیست. در واقع تورهای ایران حتی برای گردشگران میانسال نیز جز بازدیدهای روزانه از آثار تاریخی برنامه دیگر ندارند و در همان اماکن تاریخی، جز تماشای جلوههای معماری، هیچ برنامه فرهنگی یا هنری خاصی برگزار نمیشود.
این گذشته، عمده مراکز گردشگری ایران پس از غروب آفتاب به حال تعطیل کامل درمیآیند و برنامههایی از قبیل برگزاری کنسرت، موسیقی، نمایشهای آیینی و نورپردازیهای شبانه که در اماکن تاریخی دیگر کشورها مرسوم است، در ایران اجرا نمیشود.
طبق آخرین مطالعات انجام شده از سوی مراکز تحقیقات گردشگری، هرچه مسافران جوانتر بیشتر به سفر میروند، مدت اقامت شان طولانیتر و میزان پولی که خرج میکنند بیشتر میشود. درنتیجه آنان بیش از گذشته در تماس با مردم و جماعتهای بومی درکشورهای دیگر هستند؛ آن هم به میزانی که هرگز درگذشته امکان نداشته است. صنعت گردشگری و سفر اکنون به مراتب بیش از آنچه درگذشته بوده،درمیان جوانان گسترش یافته است.
درچنین شرایطی سفرهای طبیعت گردی و مطالعات علمی در طبیعت که درقالب گردشگری علمی یا گردشگری پژوهشی در بسیاری از کشورها جایگاه درخور توجهی دارد، از بخشهایی است که در برنامه ریزی های گردشگری برای جذب گردشگران جوان باید مورد توجه قرار گیرد. به ویژه با توجه به جاذبههای طبیعی و سایتهای برجسته تمرکز بر جذب گردشگران جوان علاقمند به زمینههایی چون ژئوتوریسم درایران، فرصت های منحصر به فردی دارد. همچنین برخورداری از سایتهای متنوع باستان شناسی و آثار معماری وتاریخی درکنار صنایع دستی مهم چون صنعت فرش، درصورتی که به جنبههای علمی و عملی این فعالیتها نیز توجه شود، میتواند جاذبه وشرایط مطلوبی برای جذب گردشگران شاخص و جوانان از رشته های مختلف دانشگاهی و علمی به ایران فراهم کند.
باتوجه به آمار سازمان گردشگری جهانی که برآورد کرده است تا سال 2020 تعداد جوانانی که در سطح بینالمللی به سفر میروند از مرز 300 میلیون نفر درسال میگذرد، بجاست که برای جذب گردشگران جوان وکنجکاو که اغلب گردشگرانی کیفی و فرهنگی تلقی میشوند، جذابیتها و زیرساختهای لازم فراهم آید. اجرای برنامههای گسترده ومستمر حفاظتی از سایتهای تاریخی و طبیعی همانند پارکهای ملی و مناطق حفاظت شده کشور بی تردید یکی از مهمترین گامهادراین راستاست.
درباره جذب گردشگرانی با میانگین سنی بالا به ایران میتوان مجموعه وسیعی از علل و عوامل را در نظر گرفت. ظاهراً سیاهنماییها و تبلیغات منفی که علیه ایران در رسانههای غربی صورت میگیرد، گردشگران میانسال را که از تحصیلات، تجربیات و استقلال رأی بالاتری برخوردارند، کمتر تحت تأثیر قرار میدهد. تمایل به گردشگری فرهنگی نیز میان این گروه سنی بیشتر است و چون ایران غالباً با جاذبههای تاریخی و فرهنگی خود شناخته میشود، گزینه مناسبی برای آنهاست.
به گفته کارشناسان گردشگران جوان امروز بیش از همیشه خواستار تجربه و غنا دادن به دانش خود در زمینه فرهنگها و تجربههای فرهنگی دیگر سرزمینها هستند. آنان دوست دارند مردمان محلی را ببینند و در بازگشت به خانههای خود توان کاری و تخصصی خود را افزایش دهند. درواقع برخلاف تصور رایج درایران جوانان به مراتب بیش از سالمندان جویای یادگیری هستند و هدف از سفر به کشوری چون ایران کشف ناشناخته هاست نه لذت بردن از تفریحات و تجملات لوکسی که درکشورهای غربی کاملا شناخته شده ودردسترس است و تمرکز بر این قبیل امکانات درایران برای گردشگر جوان غربی، حکم زیره بردن به کرمان را دارد.
درواقع جذب گردشگران جوان نیازمند تغییر نگرش به نیاز این گروه سنی است. درک این حقیقت که گردشگر جوان درکشوری چون ایران توقع خوش گذرانی و لذت جویی های مرسوم را ندارد. نگرشی که به غلط این گروه را جویای لذات و خوش گذرانی ویا تفریحات مرسومی میداند که شاید تنها مطلوب طیف محدودی از جوانان آن هم خارج از فعالیتهای جدی اجتماعی – فرهنگی و محیط های اکادمیک و پژوهشی است.