زادگاه مشاهیر و بزرگان علم و ادب و هنر همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده؛ چه آنکه نام آورانی بزرگ را دامان خود پرورانده اند. هر گوشه ای از ایران اسلامی یادآور بزرگمردانی است که تاریخ به نیکی از آنان یاد می کند؛ روستای "اورازن" شهرستان طالقان هم یکی از این نقاط و زادگاه نویسنده شهیر ایرانی جلال آل احمد است. "اورازان" جلال آل احمد که همه با کتابی به همین عنوان از آن نویسنده شهیر آشنا هستیم درست در انتهای دره ای با شیب نسبتا تند و پای کوه قرار دارد. زیبایی و طبیعت فوق العاده ای این روستای شگفت انگیز انسان را وادار می کند برای چند بار به این روستا سفر کند روستایی با سید زادگانی که همه از نوادگان امامزاده این روستا هستند. آب و هوای بسیار مطلوب این روستا و درختان تنومند گردو و گل های لاله وحشی که قدم به قدم در دامنه آن کوهستان دلربا به چشم می خورد. اصلا بهتر است بگویم "تابلو نقاشی بی نظیری از نقاشی بی همتا که همانا خداوند یکتا و خالق عالم کائنات است، در مقابل چشمان مبهوت و حیران من و همرا هانم گسترده شده بود. با دیدن این طبیعت زیبا تازه به رمز شهرت جلال آل احمد و آیت ا.. طالقانی پی بردم. و اینکه چطور شد که جلال کتابی برای "اورازان" نوشت. جلال در گذشته کتابی تحت عنوان اورازان نوشت چه ساده و زیبا این روستا را به ترسیم کشیده و نگاه هنرمندانه و ریز بین و قلم شگفت انگیز این نویسنده هنوز بعد از گذشت سالها هنوز خواندن این کتاب را لذت بخش کرده است. زادگاه جلال آل احمد در طالقان در فهرست آثار ملی(اورازان) با توجه به ویژگیهای خاص این روستا، با شماره ثبت 4572 در فهرست آثار ملی قرار گرفته است. برخورداری از آب کافی، وسعت زیاد و زیبایی طبیعی از ویژگیهای این روستا است که در جذب گردشگران موثر است. وجود باغات وسیع بخصوص درختان گردو موجب شده در فصل تابستان گردشگران زیادی به این روستا سفر کنند. وجود بقاع متبرکه امامزادگان سیدعلاءالدین (ع) و سیدشرف الدین (ع) دراین روستا بر اهمیت تاریخی، فرهنگی و گردشگری منطقه افزوده است. طبق بررسی ها، قدمت تاریخی این روستا به اواخر دوره صفویه برمی گردد. آل احمد در اورازان مسیر دسترسی به اورازان: برای رسیدن به اورازان، زادگاه جلال آل احمد باید از شهرک (مرکز شهرستان طالقان)-بسمت بالا طالقان راه فرعی روستای گوران-روستای اورازان.. عبور کرد؛ از کنار جاده تا روستای زیبای اورازان ١٠ کیلومتر راه بسیار پر پیچ و خم است و به بالاترین نقطه ها در کوه های جنوبی البرز مرکزی شما را میرساند .اورازان از جمله روستاهای پر آب منطقه طالقان است و به واسطه چشمه های جوشان که حتی در سال های خشکی نیز پر آب بوده اند باغات وسیع گردو دارد. با دیدن این طبیعت زیبا و بکر آنهم یک روستای محروم و دور افتاده (در گذشته) تازه به رمز شهرت بزرگ مردان طالقان از جمله جلال آل احمد و آیت ا.. طالقانی پی می بریم. روستای اورازان همچنین زادگاه مشاهیری بزرگی از جمله 45 نویسنده و کاتب قرآن است .. و در جای جای این جلگه پهناور طالقان مردان بزرگی زیسته اند و هستند و خواهند بود. و اینکه چطور شد که جلال کتابی بر"اورازان" نوشت. البته با شگفتی پس از مطالعه آن دیده می شود که جز مطالب معمول معرفی کلی روستا و مردم شناختی و مردم نگاری اجمالی آن، چیز خاصی وجود ندارد، بس چه چیزی باعث این همه شهرت "اورازان" جلال شده است!؟ شاید" برهه ای " که این کتاب منشر شد یعنی زمانی که پول و وقت گرانقیمت نویسندگان و نخبگان جامعه کمتر صرف چنین آثار مونوگرافی می شد، علت شهرت این کتاب باشد. "اورازان" يكي از تك نگاري‌هاي زنده ياد جلال آل‌احمد است كه طي آن، وي با نگاهي دقيق، زندگي روزمره و جلوه‌هاي گوناگون حيات مادي و معنوي مردم روستاي ((اورازان)) كه مولد اجداد او است را به تصوير كشيده است. گفتني است اين روستا در نواحي كوهستاني شرق طالقان، واقع شده است. موقعيت جغرافيايي اورازان، وضع عمومي، مسائل مذهبي، آب و آبياري، تشريفات، مرگ و مير، غذاي اهالي، لباس اهالي، مراسم عروسي، تشكيلات اجتماعي، فرهنگ مختصر اورازاني، چند جمله و تعبير، دو لالايي، دو بازي بچگانه، يك قصه محلي، چند نكته دستوري ـ چند نكته مربوط به صورت شناسي و صرف چند فعل در گويش محلي از مطالب كتاب است. اين مطالب با تعدادي عكس و نقشه همراه است. . در طالقان فقط دو روستا هستند که جزء آثار ملی کشور قرار گرفته اند ۱- روستای گلیرد و ۲- روستای اورازان. اگر بخواهیم به جاذبه هاي فرهنگي، تاريخي طالقان اشاره کنیم؛ باید از منزل آيت الله طالقاني، مبارز سياسي معاصر در گلبرد و يادمان درويش عبدالمجيد طالقاني در مهران یاد کنیم که از آثار ديدني تاريخي فرهنگي طالقان به شمار مي آيند .از ديگر آثار و بناهاي تاريخي طالقان - برجاي مانده از آسيب هاي طبيعي- مي توان به برخي قلعه ها، امام زاده ها، مقابر حمام ها و آسياب هاي آبي اشاره نمود: ارژنگ قلعه در ميناوند، قلعه منصور و قلعه كيقباد در شمال هرنج، قلعه دختر در گنه ده، قلعه پراچان و قلعه فاتيس، امام زاده هارون در جوستان، شاه محمد حنيفه در كركبود، امام زاده زكريا در ميراش، امازاده ابراهيم در تكيه ناوه و نيز امام زاده هاي روستاهاي سيدآباد، اورازان، كش، كشه رود، كلاه رود، اسفاران، خجيره، بقعه مير در وشته و مقابر پيران در ميزان، مهران، گنه ده و آوانگ، بقاياي آسيابهاي آبي در برخي از روستاها و نيز آثار نهر بزرگ انتقال آب از طالقان به قزوين در امتداد قله هاي رشته كوههاي جنوبي طالقان بسيار ديدني هستند. زبان مردم طالقان فارسی و لهجه تاتی است؛ تنها در دهکده میناوند مردم آن به زبان ترکی سخن می گویند. آیین مردم طالقان تا حدود قرن سوم هجری دین زرتشت بوده است با ظهور اسلام و گروییدن مردم قزوین و سایر مناطق نزدیک به طالقان به مذهب شافعی و مالکی مذاهب جدید در میان آنان رونق پيدا كرده اما چون ساداتی که به طالقان روی آورده پیرو زید بن علی بن حسین ابن علی بودند آیین زیدیه را که حسینیه نیز ناميده ميشود قبول نموده و به آن علاقمند گردیدند. ظاهراً مذهب اسماعیلیه در طالقان نفوذ و دوام قابل ملاحظه ای نداشته است زیرا مردم طالقان بیشتر در قلمرو نفوذ حکمرانان زیدی مذهب قرار داشته اند. بهر حال با روی کار آمدن صفویه از گسترش و نفوذ آئین زیدیه کاسته شد و مذهب اثنی عشربه رواج پيدا نمود، اکنون مردم طالقان عموماً مسلمان و دوازده امامی هستند. جاذبه هاي طبيعي طالقان طبيعت روح نواز طالقان به عنوان مهمترين جاذبه هاي منطقه، گردشگران بسياري را به سوي خود جلب مي كند؛ قله استوار شاه البرز با ارتفاع 4200 متر در بلندترين نقطه مرز طالقان و الموت و قله هايي همچون سات، بام، ناز، كهار، زرينه كوه، لشكرك، و كلوان با ارتفاع بين 3400 تا 4200 متر به همراه غارهايي مانند مرغ بند در ناريان، كله سنگ در دنبليد، خلي زر در وركش و غارهاي بزج و بادامستان و نيز آبشارهاي سفيدآب در غرب شاه البرز، شل بن در غرب بزج، تره نو در جزينان و آبشارهاي آسكان سوهان و كركبود، مجموعه اي متنوع و كامل را براي دوستداران طبيعت فراهم آورده اند. نزديكي به ارتفاعات علم كوه و تخت سليمان و نيز وجود چند مسير راهپيمايي كم نظير كه طالقان را به سواحل درياي خزر مربوط مي كند بر جذابيتهاي طبيعي منطقه افزوده اند. ويژگيهاي تاريخي، طبيعي و فرهنگي طالقان موجبات ظهور مشاهيري در زمينه هاي گوناگون هنري مانند: خط، نقاشي و موسيقي را فراهم آورده و بزرگاني همچون درويش عبالمجيد طالقاني ( استاد بلامنازع خط شكسته ) ميرعماد و غلامحسين اميرخاني ( اساتيد گذشته و معاصر خط نستعليق ) و استاد استادان موسيقي غلامحسين درويش ( درويش خان ) را در دامان خود پرورانده است. جلال آل احمد نویسنده فرهیخته طالقانی در سال 1302 در روستای اورازان طالقان به دنیا آمد و در 18 شهریورماه سال 1348 دار فانی را وداع گفت.