به گزارش سفر نیوز، اصفهان، تنها با پل های تاریخی و گنبدهای فیروزه ای در بین ملت ها شناخته نمی شود. میراث طبیعی و تنوع زیستی اصفهان نیز آوازه ای جهانی دارند و در این میان، “قوچ و میش اصفهان” یکی از گنجینه های ژنی تنوع زیستی اصفهان است که در فهرست IUCN در ردیف گونه های آسیب پذیر معرفی شده است.

قوچ و میش اصفهان به عنوان یکی از گونه های نادر جانوری ایران و گونه جانوری شاخص استان اصفهان، در لیست قرمز IUCN به عنوان یک گونه آسیب پذیر معرفی شده است.

شاهین سپنتا، دامپزشک و موسس انجمن حمایت از حیوانات اصفهان با اشاره به اهمیت قوچ و میش اصفهان به عنوان یکی از گونه های جانوری منحصر به فرد کشور گفت:«قوچ و میش اصفهانی که در همه مجامع علمی جهان به نام شهر تاریخی اصفهان شناخته می شود طبق اعلاماتحادیه جهانی حفاظت از محیط زیست (IUCN) در فهرست گونه های آسیب پذیر (VU: Vulnerable)قرار دارد، این در حالی است که این زیرگونه جانوری می تواند به عنوان نماد جانوری اصفهان شناخته شود تا با توجه شرایط خاصی که دارد، تلاش بیشتری برای حفاظت از آن انجام شود.»

قوچ و میش اصفهان با نام علمی Ovis orientalis isphahanicaاز راسته جفت سمان و تیره گاوسانان است که دارای ویژگی های یگانه ژنتیکی است. زیستگاه این زیرگونه خاص در فلات مرکزی ایران در مناطق تپه ماهوری و کوهپایه های استان اصفهان به ویژه پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمشلو،پارک ملیوپناهگاه حیات وحش کلاه قاضی و پناهگاه حیات وحش موته در شمال استان اصفهان است.

بارزترین ویژگی های ظاهری قوچ اصفهان، خمیدگی شاخ ها به سوی گردن، لکه سفید زینی شکل برکمر، تیره تر بودن رنگ بدن نسبت به قوچ های نواحی دیگر ایران، روشن تر بودن رنگ دست و پا و پوزه نسبت به بقیه اندام هاست.

قوچ و میش اصفهان زندگی گروهی دارد و معمولا میش‌ها، بره‌ها و نرهای جوان با هم و مسن تر های گله در کنار هم هستند. قوچ و میش در اواسط آذرماه جفت گزینی می کنند و میش ها در اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه در محلی امن زایمان می کنند و اغلب دو بره به دنیا می آورند.

سپنتا، اهمیت دادن به قوچ و میش اصفهان به عنوان نماد جانوری این استان را ضروری دانست و با اشاره به سابقه انتخاب حیوانات به عنوان نماد در بین فرهنگ های مختلف گفت: «جانوران در فرهنگ ملل مختلف از دیرباز نمادهای آیینی و یا نشانه ای باورها و بن مایه های فرهنگ نیاکان و نماد هویت قومی یا ملی بودند و در طول تاریخ کارکردهای اجتماعی یافته اند و در برانگیختن حس مشترک و همبستگی ملی نقش موثر داشته اند. از این روی در بسیاری از کشورها از حیوانات به عنوان نماد ملی و یا نشانه احزاب و گروه های سیاسی استفاده می شود که برای نمونه می توان از شیر و شاهین در ایران، خروس در فرانسه و پرتغال، سگ آبی در کانادا، الاغ و فیل در آمریکا، شیر در انگلیس، خرس در روسیه، کانگورو در استرالیا، عقاب در آمریکا و مصر، پاندا در چین، و خرس قهوه ای در فنلاند نام برد.»

عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حیوانات اصفهان، انتخاب نماد جانوری برای استان های مختلف کشور را یک حرکت نمادین اما تاثیر گذار دانست و گفت: «با در نظر گرفتن همه شاخص های زیست محیطی و توجه به اقلیم و سوابق تاریخی و ارزش های ژنتیکی گونه های منحصر به فردآسیب پذیر و ضرورت حفظ آنها، در برخی از استان ها یگ گونه جانوری به عنوان شاخص یا نماد جانوری استان انتخاب شده که برای نمونه می توان از این موارد نام برد: آهو به عنوان نماد استان خراسان رضوی، پلنگ نماد استان گلستان، کبک دری نماد استان چهارمحال و بختیاری، خرس سیاه نماد استان هرمزگان، خرس قهوه‌ای نماد استان کهکیلویه و بویراحمد، فُک نماد استان گیلان، گور ایرانی نماد استان فارس، گوزن زرد نماد استان خوزستان، تمساح پوزه‌ کوتاه مردابی ایرانی یا گاندو نماد استان سیستان و بلوچستان، ماهی قزل‌آلای خال قرمز نماد استان تهران، قوچ و میش ارمنی نماد استان همدان، افعی شاخ‌دار نماد استان خراسان جنوبی، سنجاب ایرانی نماد استان ایلام، شوکا نماد استان کرمانشاه، پازن نماد استان مرکزی، مرکزی پازن، یوز آسیایی نماد استان سمنان، مرال نماد استان مازندران، قرقاول نماد استان اردبیل، سیاه خروس نماد استان آذربایجان شرقی،میش مرغ نماد استان آذربایجان غربی، لک لک سفید نماد استان زنجان، هما نماد استان قزوین، شاهین نماد استان قم، زاغ بور نماد استان کرمان، هوبره نماد استان یزد، لاک پشت پوزه عقابی نماد استان بوشهر، سمندر آتشین نماد استان کردستان، سمندر لرستانی نماد استان لرستان و قوچ و میش اوریال نماد استان خراسان شمالی .»

سپنتا افزود: « از همه مراکز علمی، سازمان های زیست محیطی، چهره های مذهبی، علمی، فرهنگی، هنری و حتی ورزشی، رسانه ها ومسئولان توقع می رود تا هریک به شیوه خود در معرفی نمادهای جانوری استان ها تلاش کنند تا حساسیت عموم جامعه نسبت به حفظ گنجینه های ژنتیکی کشور افزون شود.»

عضو تشکل زیست محیطی اصفهان با اشاره به آسیب هایی که قوچ و میش اصفهان را تهدید می کند، گفت: «تاخت و تاز شکارچی ها و شکار بامجوز و بدون مجوز یکی از مهم ترین عواملی است که قوچ و میش اصفهانی را به عنوان یک زیر گونه آسیب پذیر در لیست قرمز معرفی کرده است و طبق مطالعات انجام شده، چرای بیش از حد دام، تصرف و تغییر کاربری اراضی، فعالیت نیروهای نظامی در داخل منطقه و عبور کنار گذر غربی اصفهان و شهرک های صنعتی واقع در شمال و شرق پناهگاه حیات وحش قمشلو از مهمترین عوامل تهدید زیستگاهی برای این گونه منحصر به فرد به شمار می آید . پس امیدواریم با توجه بیش از پیش مردم و مسئولان زمانی فرا رسد که هیچ گونه جانوری از کشورمان در لیست خطر IUCN قرار نداشته باشد.»

اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست(IUCN)، فراگیرترین مرجع بررسیوضعیت بقایگونه‌های جانوری زندهدر جهان استکه فهرستی از وضعیّت گونه‌های منقرض شده، در معرض انقراض، در معرض خطر، آسیب‌پذیر، در شرف تهدید،و یا دارای کمترین نگرانی را بر پایه معیارهای دقیق در مناطق مختلف جهان منتشر می کند. هدف از تهیه این فهرست، آگاه کردن مردم و مسئولان کشورها از وضعیت جانوران و جلب کمک جامعه جهانی در جلوگیری از منقرض شدن گونه‌هاست.