به گزارش سفرنیوز، تشکیل «کمیته گردشگری افراد دارای معلولیت» می‌تواند این قشر را از یکی از بدیهی‌ترین حقوقشان بهره‌مند کند.
بر اساس آمارهای موجود بين 5 تا 10 درصد مردمان كشورهاي جهان و از جمله ايران، دچار يكي از انواع معلوليت‌هاي جسمي يا ذهني هستند. به گفته يك مقام سازمان بهزيستي سالانه 10 هزار نفر به معلولان تهراني و حدود 60هزار نفر به كل معلولان كشور اضافه مي‌شود. بر اساس سرشماري سال 1385 تعداد كساني كه در ايران به دليل نارسايي‌هاي ذهني، جسمي و حسي، معلول به شمار مي‌روند، حدود یک میلیون و 570هزار نفر بوده‌است. اين آمار اما از سوي نهادهاي متولي معلولان در همان زمان هم مورد تاييد نبود و همچنان نیست.
با توجه به افزايش 7-6 ميليوني جمعيت كشور طي 7 سال گذشته حتي با فرض پذيرش همين آمار هم بايد گفت كه هم اكنون به طور رسمي 2ميليون نفر در كشور دچار معلوليت‌هاي جدي هستند. گردشگری معلولین و پرداختن به آن در ایران، در نگاه اول با توجه به آنکه بسیاری از زیرساخت‌های اولیه برای گردشگری به صورت کلی هنوز فراهم نیامده، شاید بی‌مورد به نظر بیاید. اما واقعیت این است که این دو پروژه در امتداد هم نیستند و اگر اراده‌ای بر رونق گردشگری در ایران به طور کلی وجود دارد، این رونق باید به صورت موازی در گردشگری معلولین هم رخ داده و به صورت همزمان پیش برود. نمی‌توان و نباید در انتظار تکمیل پروژه‌های گردشگری نشست و بعد از فراغت از آن، به بحث گردشگری معلولان پرداخت.
بررسي‌هاي انجام شده از سوي يکي از موسسات آکادميک انگلستان تخمين زده است که حدود 27 درصد از کل جمعيت اتحاديه اروپا از طرح ويژه «توريسم براي همه» که در اين کشور طراحي و اجرا شده بهره مي‌برند و اين بخش از صنعت گردشگري طبق همين بررسي‌ها، درآمدي بالغ بر 80 ميليارد يورو در سال توليد مي‌کند. بر اساس این آمار ايجاد پايانه‌ها و مراکز ويژه براي افراد معلول و نيز تامين امکانات حمل ونقل زميني، همچنين ارائه مقاصد توريستي با شرايط مناسب معلولان نه تنها يک اقدام خيريه نيست بلکه يک تجارت عالي و مقرون به صرفه است.
همان‌طور که از آمارها برمی‌آید 10 درصد ایرانی‌ها درگیر معلولیت هستند و این افراد نیز مانند بقیه اعضای جامعه مطمئنا علاوه بر نیازهای اولیه خود نیازمند پرکردن اوقات فراغت، تفریح و گردشگری‌اند. اینکه گردشگری معلولین در کشور ما پا گرفته و رونقی شبیه آمریکا یا کشورهای اروپایی را تجربه کند، به عوامل متعددی بستگی دارد که شاید اصلی‌ترین و دم‌دست‌ترین آن این است که آنها پولی برای خرج کردن داشته باشند.
دغدغه‌های گردشگران دارای معلولیت
شهرام مبصر، مدیرعامل موسسه «پیام آوران ساحل امید» است. این موسسه با موضوع تلاش در جهت نهادینه کردن صنعت گردشگری معلولان در جامعه، با هدف توانمندسازی و ارتقای سطح روحیه مثبت در افراد دارای معلولیت و فرهنگ‌سازی برای تغییر نگرش عمومی نسبت به گردشگری این قشر از جامعه شکل گرفته است.
وی در تشریح چالش‌های پیش روی این موسسه در ایران می‌گوید: «متاسفانه مشکلات در حوزه گردشگری افراد دارای معلولیت زیاد است؛ از وسایل حمل و نقل و عبور و مرور آنها، بالابر و رمپ گرفته تا بیمه و حتی نوع برخورد جامعه با این افراد.»
او اضافه می‌کند: «تا همین چند وقت پیش برای افراد معلول بیمه گردشگری صادر نمی‌شد، اما خوشبختانه در حال حاضر بیمه البرز این حمایت را انجام می‌دهد.»
او با اشاره به مشکل اشتغال افراد دارای معلولیت، توضیح می‌دهد: «با وجود آنکه سال‌ها است قانون 3 درصد برای اشتغال افراد معلول تصویب شده، اما اجرا نمی‌شود. به همین دلیلی این افراد معمولا یا به لحاظ مالی مستقل نیستند یا پول زیادی برای خرج کردن در سفر ندارند.
ما سعی می‌کنیم آنها را با هزینه‌های کمتری در غالب تورهای یک روزه به سفر ببریم، اما موسسه متاسفانه از سوی هیچ ارگان دولتی یا خصوصی حمایت مالی نمی‌شود و بنابراین نگرانی بابت هزینه همیشه وجود دارد و فقط گاهی کمک‌های محدودی از سازمان‌های غیردولتی و همکار دریافت می‌کنیم.»
قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در شانزدهم اردیبهشت ماه 1383 در مجلس شورای اسلامی تصویب و جهت اجرا ابلاغ گردید. به موجب این قانون دولت موظف است، زمینه‌های لازم را برای تامین حقوق معلولان را فراهم و حمایت‌های لازم را از آنها به عمل آورد و دولت به اختصاص حداقل سه درصد (3 درصد) از مجوزهای استخدامی (رسمی، پیمانی، کارگری) دستگاه‌های دولتی و عمومی اعم از وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات، شرکت‌ها و نهادهای عمومی و انقلابی و دیگر دستگاه‌هایی که از بودجه عمومی کشور استفاده می‌کنند، به افراد معلول واجد شرایط، متعهد شد، اما در سال‌های بعد دیدیم که این قانون عملا اجرایی نشد.
فعالیت‌های موسسه «پیام‌آوران ساحل امید» مرتبط با گردشگری معلولان از اسفند ماه سال91 با مجوز رسمی از سازمان بهزیستی آغاز شده و چنان که اشاره شد، یکی از اهداف مهم آن بحث گردشگری، افراد معلول، جانبازان و خانواده‌های آنها است. مبصر می‌گوید: «تورهای ما در حال حاضر یک روزه هستند و فقط اطراف تهران، از کردان و لواسان و طالقان تا قمصر و نیاسر را شامل می‌شوند که برای همین تورهای محدود هم به دلیل کمبود وسایل و تجهیزات لازم، با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستیم.» او می‌افزاید: «گاه به دلیل اینکه هیچ کدام از این مقاصد گردشگری مناسب‌سازی نشده، علاوه بر اینکه انتخاب‌های ما بسیار محدود می‌شوند، افرادی که برای تور به این مکان‌ها می‌بریم با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند بود.» او با دشوار عنوان کردن تامین ایمنی و سلامت گردشگران دارای معلولیت، اضافه می‌کند: «ما امکانات لازم را نداریم و باید آن‌را اجاره کنیم. سامانه حمل و نقل معلولان و جانبازان تهران این امکانات را دارند اما فقط در داخل شهر تهران قابل استفاده است و امکان استفاده از آن در خارج از شهر وجود ندارد.»
تشکیل کمیته توریسم افراد دارای معلولیت
«مناسب‌سازی فضا و مکان برای رفت و آمد افراد دارای معلولیت، اختصاص سهمی از فضای عمومی جامعه به این افراد، که نه لطفی در حق آنها که از حقوقشان است، اجرای کامل قوانین مصوب و تغییر نگاه ترحم‌آمیز به این افراد» از نظر آقای مبصر برای بیرون آوردن افراد دارای معلولیت از خانه، به گردش بردنشان و درنهایت منتفع شدن تور و گردشگر ضروری است.
تشکیل کمیته‌ای در معاونت گردشگری تحت عنوان «کمیته گردشگری افراد دارای معلولیت» برای پیگیری حقوق 10 درصد از افراد جامعه در این حوزه و اطمینان از اجرای قوانین و بهره‌برداری از طرح‌های ناتمام و کارهای وعده داده شده و عمل نشده، در کنار کمیته‌های ریز و درشت دیگر، به نظر نمی‌آید انتظار زیادی باشد. پرداختن به گردشگری افراد دارای معلولیت شاید تلنگری به سایر بخش‌های دولت و سازمان‌های ذی‌ربط هم باشد تا به شغل، تحصیل و حتی مناسب سازی فضاهای عمومی برای رفت‌وآمد و برآوردن نیازهای اولیه این افراد در حوزه مسوولیت‌ها و اختیاراتشان بپردازند.
در هوا و آب دیگر مانعی وجود ندارد!
«سعید ضروری» را می‌توان به عنوان نمونه‌ای موفق از کسانی دانست که به‌واسطه معلولیت و محدودیت‌هایی ناشی از آن، زندگی را رها نکرده و بهره کامل را از زندگی و هیجاناتش در حوزه‌هایی که حتی دیگران آن را وانهادند، می‌برد. وی علاوه بر موفقیت در زمینه‌های شغلی خود که مورد بحث ما نیست، در گردشگری معلولان می‌تواند به واسطه درگیری مستقیم با معلولیت و از سر گذراندن تجارب گردشگری اعجاب‌آورش، مشاور بسیار مناسبی برای فعالان و علاقه‌مندان رونق این نوع گردشگری باشد.
وی از بیماری دیسروفی عضلانی رنج می‌برد که مشکلی ژنتیک است و از 18 سالگی محدودیت‌های جدی برایش ایجاد کرده است. ضروری در حال حاضر 5 سال است که از ویلچر برقی استفاده می‌کند. او می‌گوید: «بعد از اینکه استقلال مالی به دست آوردم به هند و چند کشور دیگر سفر کردم. این سفرها را معمولا به تنهایی می‌رفتم و مشکل اساسی هم رفت و آمد در مناطقی بود که مناسب‌سازی نشده بود که به شیوه‌های مختلف از پس آن برمی‌آمدم.» او لذت پرواز با پاراگلایدر، هواپیمای فوق سبک و همچنین غواصی را تجربه کرده و فلسفه جالبی برای اشتیاقش به این ورزش‌های پرخطر دارد. «در آب و هوا دیگر مانعی وجود ندارد و می‌توان راحت و بی‌دغدغه از وجود موانع پیش رفت.»
ضروری در نظر دارد به همراه دوست دیگرش، «محمد مقدم» که شرایط مشابهی با او دارد، سفری را با ماشین کاروان مناسب‌سازی شده به دور اروپا آغاز کند.
