به گزارش سفرنيوز ، دوره صفوی دوره خلق زیباترین مقرنس بندی های طاس و نیم طاس ،همراه با نقوش گل وگیاه ،با انواع تیغه های گچی دالبری – مقرنس بندی های طاسه دار و تنگ و سبو در کاخ عالی قاپو ازنمونه های آن است .
ناظر مرمت تزئینات وابسته به معماری سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی در این زمینه گفت:مسجد جامع سرایان که قدمت آن به دوره صفویه
می رسد دارای یک ایوان به ارتفاع 13 متر و دو شبستان در مجاورت ایوان است .حیاط مسجد توسط جداره ای با طاقنماهای با عمق کم محصور شده که این جداره را مربوط به دروه قاجاریه می دانند.
به گزارش سفر نیوز محمد علی بزرگمهر گفت:محراب زیبای مسجد بوسیله گچبری با سوره فاتحه تزئین شده و داخل محراب در قسمت طاق آن بوسیله مقرنس های زیبا تزئین شده است.
در بالای محراب و در سقف ایوان مقرنسهای بسیار پرکار به چشم می خورد که چهره ایوان را به گونه ای دلپذیر و زیبا نموده است .در نمای بیرونی ایوان ،تزئینات آجری خفته راسته مشاهده می شود همچنین درشبستان غربی بنا تزئینات رسمی بندی زیبایی در گوشه های آن وجود دارد.
وی هم چنین گفت :محراب در انتهای ایوان اصلی با تزئینات زیبای گچبری و مقرنس های داخل نیم گنبدی محراب از نشانه های هنر صفوی می باشد.وجودخط نستعلیق ،گل و برگ های اسلیمی با اسپرهای پیچان ،و نیز مقرنس ها و قطاربندی های بی نظیر آن هر کدام شاهد بر این است که این اثر مربوط به دوران ضفوی می باشد ولی از آنجا که نظرها متفاوت است احتمال آن می رود که تزئینات بعدا"به محراب الحاق شده ،یعنی بنا صفوی بوده و بعدا"یعنی در اوایل قاجار این تزئینات به آن افزوده شده باشد که امکان آن تا حدودی بعید به نظر می آید.
وی گفت :تزئینات محراب به شیوه کشته بری با استفاده ازگچ سفید بر روی زمینه گچ خاکی رنگ اجرا شده و به چند بخش تقسیم می شوند که مهمترین بخش ،کتیبه سوره مبارکه حمد است که درخارجی ترین قاب محراب دو بار تکرار شده است .درنیمه راست کتیبه به همراه نقوش ختایی اجرا شد و برای نیمه چپ چربه برداری نیمه راست بصورت معکوس تکرار شده است.
در لچکی ها ،نیم شمسه بالای مقرنس هاو قاب های میانی مقرنس ها نقوش اسلیمی و ختایی استادانه ای نقش یافته اند .مقرنس ها در پائین چهار لنگه دارندو درنه قطار اجرا شده اند.
هم چنین د رپای لنگه های مقرنس یک ردیف قطار مقرنس نه چندان برجسته کار شده است علاوه بر آن یک تزئین فتیله ای لبه طاق محراب را آراسته است که نقوش لانه زنبوری و گلدانی دارد.
بزرگمهر گفت:مهمترین عارضه وارده بر تزئینات محراب رنگ سفیدی است که روی تمامی قسمت های آن را پوشانده بود و قسمت قابل توجهی از کتیبه بویژه در جانب چپ محراب به شیوه غیراصولی دو باره سازی شده بود که براثر رانش های احتمالی سازه بنا بوده است .
وی ادامه داد:جهت مرمت تزئینات این محراب از دو نفر کارشناس و یک نفر کارشناسی ارشد مرمت آثار تاریخی دعوت به همکاری شد و کار مرمت آن ازمرداد ماه تا مهرماه سال جاری ادامه یافت .
مرمت محراب از نظر مبانی نظری مرمت با توجه به اینکه تقریبا"قرینه تمامی تزئینات وجود دارد ،بر مبنای شیوه بازسازی تاریخی انجام شد.شیوه کار بدین صورت بود که ابتدا لایه های دوده ،چربی ،چرک ،رنگ ،که روی غالب تزئینات را پوشانیده بودند برداشته شد و پس از تثبیت ،گچ های الحاقی حذف شدند؛سپس تمامی سطوح استحکام بخشی و تثبیت شد.بازسازی باامعان نظر به این مطلب صورت گرفت که رنگ آن ازسطوح اصلی اصطلاحا"یک پرده روشن تر باشد.