به گزارش سفرنیوز، پايداري لازمه توسعه گردشگري است و اين ميسر نمي­شود مگر با حفظ محيط زيست، منفعت اقتصادي و ايجاد رابطه برنده- برنده بين جامعه ميزبان و مهمان. بنابراين براي هر جامعه بايد گردشگري منحصربه فرد همان مکان را براساس سرمايه­هاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و طبيعي تعريف کرد.

گردشگري بعد از صنعت حمل و نقل و صنعت نفت از جمله صنايع درآمدزا محسوب مي­شود که با توجه به مردمي بودن، قابليت گسترش و تمرکززدايي، از ظرفيت خوبي براي بهره­برداري و توسعه برخوردار است. وفاداري استاد گردشگري در دانشگاه APU ژاپن در

سخنان خود درباره «برنامه­ريزي توسعه گردشگري براي دستيابي به توسعه پايدار» که با مشارکت اين دانشگاه، در همايش دپارتمان گردشگري و هتل­داري دفتر مطالعات دانشگاه شريف برگزار شد، به اين موضوع معتقد است.

وي انگيزه اين طرح را در ژاپن توسعه مناطق روستايي و ايجاد شغل دانست اما شرط دوام آن را توسعه پايدار دانست.

وفاداري گفت: در مناطق روستايي کشور ژاپن به دليل افزايش جمعيت پير و طبقه مسن، روستاها در معرض نابودي قرار دارند که همين سبب از بين رفتن فرهنگ­ زندگي روستايي مي­شود. اما ژاپن تصميم گرفت تا با توسعه پايدار و صنعت توريسم باعث احياي مناطق روستايي شود. اين احيا و پايداري با شرايطي قابل دستيابي است؛ نفع اقتصادي يکي از شروط است، زيرا تا درآمدزايي نداشته باشد، انگيزه کار نخواهد بود.

وي افزود: شرط دوم پايداري، کاهش اثرات منفي بر جامعه، طبيعت و منابع طبيعي، فرهنگي يا اجتماعي است. و شرط سوم، ايجاد تعادل بين جامعه ميزبان و مهمان و برقراري ارتباط برنده- برنده بين اين دوگروه است. با رعايت اين سه شرط در صنعت با توجه به تعريف سازمان جهاني جهانگردي، توريسم پايدار شکل خواهد گرفت.

اين استاد دانشگاه گفت: توريسم نتايج مستقيم و غيرمستقيمي براي جامعه روستايي دربر دارد؛ توسعه زيرساخت­ها مانند راه­سازي يا مرکز اقامتي نتيجه غيرمستقيم و پولي که همراه دارد، نتيجه مستقيم اين امر است. همين طور اکوتوريسم مردم منطقه را به محيط و ساير داشته­هاي خود حساس مي­کند. وقتي ديگران به داشته­هاي آن منطقه علاقه نشان مي­دهند، آنها نيز بيشتر قدر مي­دانند. همچنين حساسيت اين جامعه نسبت به سياست­هاي محلي و محيط خود را افزايش مي­دهد. بنابراين توريسم به نحوي از فرهنگ و محيط زيست حمايت مي­کند و آگاهي­دهنده است و تجربه مثبتي براي مهمان و ميزبان نيز ايجاد مي­کند.

اما لزوم آشنايي توريست­ها با کشاورزي در ژاپن از آنجا شکل گرفت که بچه­ها نمي­دانستند چيپس از سيب­زميني است که کاشته مي­شود و فکر مي­کردند مستقيم از کارخانه مي­آيد. بنابراين مدارس موظف شدند باغ سبزيجات در مدرسه درست کنند و بعد از آن يک برنامه 5 ساله آزمايشي نيز براي بردن اجباري بچه­ها به مزرعه تدوين شد که اينک براي تمام مدارس اجرا مي­شود.

وفاداري گفت: چند درصد مي­دانند فرهنگ يک خانواده روستايي چيست؟ در شرايطي که هر سال حدود 1000 روستا ناپديد مي­شود و اين يعني فرهنگ از بين مي­رود. به عنوان مثال اگر در روستا قنات داريم که نشانه تعامل و سازگاري انسان و طبيعت است، با از بين رفتن روستا، قنات، کشاورزي و فرهنگ ناشي از آن نابود مي­شود.

وي از دلايل ديگر توريسم کشاورزي به جنبه­هاي روحي اشاره کرد: گاهي افراد از نظر روحي و رواني نياز دارند در مزرعه باشند، هتل 5 ستاره نمي­خواهند. همچنين مي­توان از صنايع مرتبط با اکوتوريسم مانند باغ­داري بهره­برداري کرده و از اکوسيستم محافظت کرد. به جاي محصول، درختان را به توريست مي­فروشند که خودش ميوه را مي­چيند. در مزرعه مواد لبني. شيوه زندگي و طريق توليد مواد غذايي را ياد مي­دهد و اين کار جنبه درماني دارد.

يک مثال ديگر توريسم کشاورزي: نشان دادن اين مورد است که روستا کاملاً خودکفا باشد يعني تمام خوراک و مايحتاج خود را از محصولات همان روستا به دست مي­آورد. برنامه­هاي کوه، جنگل، درياچه، استراحت ذهني يا بدني يا فعاليت­هاي ورزشي و بدني همه و همه در مناطق روستايي قابل اجرا هستند.

اين استاد دانشگاه تأکيد کرد: در کنار اجراي اين برنامه­ها بايد به تأثيرات اجتماعي، اقتصادي و محيط زيستي آن توجه کرد. توريسم کشاورزي توسعه­آور است، کشاورز مي­تواند اتاق اجاره دهد و درآمد کسب کند. شغل ايجاد مي­کند زيرا کار کشاورزي فصلي است. اما بايد توجه داشت که کشاورزي در درجه اول قرار دارد و محل اقامت، خانه يک کشاورز است نه يک هتل در غير اين صورت توريسم آسيب مي­رساند. يادمان باشد قرار نيست گردشگر بياوريم و کشاورزي را بگيريم بلکه کشاورزي بايد سربلندتر شود.

در بخش ديگري از سخنان خود وفاداري گفت: در بحث توسعه 3 فاکتور ديده مي­شود، جامعه روستايي، توريسم و پايداري. وقتي اين سه عامل ترکيب شود، نتيجه مناسب يا معيشت پايدار عايد مي­شود.

وي افزود: در وهله اول آنچه را در يک محيط هست، تقسيم مي­کنند: سرمايه­هاي انساني، طبيعي، اقتصادي و اجتماعي. به عنوان مثال در روستاهاي ژاپن، افراد مسني ساکن هستند که توانايي فعاليت بدني سنگين ندارند اما در عوض با نحوه پخت غذاهاي سنتي آشنا هستند و داستان­هاي کهن را مي­دانند. در حالي که در ايران جمعيت نسبتاً جوان است و مي­توان روي فعاليت­ها سرمايه­گذاري کرد.

مسأله ديگر ميزان امنيت و همين طور همکاري افراد جامعه با يکديگر است که از سرمايه­هاي اجتماعي محسوب مي­شود.

اما در بحث توريسم، سرمايه­هاي سازماني نيز مطرح است، دسترسي روستايي به توريست از مسايل مهم است. اين خدمت و اين امکان بايد براي روستايي مهيا شود.

وفاداري ادامه داد: هر روستايي جاذبه گردشگري مختص خود را دارد و يا بايد داشته باشد. روستايي گياه منحصر به فردي دارد و روستاي ديگري از نحوه تهيه ذغال خاص براي مراسم چاي ژاپني به منظور جذب گردشگر استفاده مي­کند يعني فرهنگ را حفظ کرده و به گردشگر مي­فروشد. بنابراين بايد از تفاوت روستاها براي جذب گردشگر استفاده کرد.

در وهله بعد بايد جايگاه مقصد را معلوم کرد بدين معني که در ابتداي راه است يا شناخته شده است. زيرا در هر دو صورت نحوه معرفي تفاوت خواهد کرد. نحوه معرفي اصفهان که همه آن را مي­شناسند با يک جاي جديد کاملاً متفاوت است.

در روند اجرا لازم است بررسي آسيب­شناسي نيز انجام شده و خطرها را هم ديد. به عنوان مثال امکان آمدن بيماري همراه گردشگر هست و يا با بروز جنگ يا بلاي طبيعي، اين روند ورود گردشگر قطع خواهد شد. به علاوه لازم است بخشي از درآمد اين صنعت صرف حفظ محيط زيست شود.

وفاداري توصيه کرد: يک فرمول براي همه جا قابل اجرا نيست. اولويت با شناخت ظرفيت هر منطقه و يافتن فرمول خاص آن است. از پيام­هاي بعدي اين امر نيز حفظ هويت، تفاوت در مقصد، سهيم بودن همه و تعيين ظرفيت محل است.

اين استاد دانشگاه به وضعيت جهاني توريسم کشاورزي اشاره کرد: توريسم کشاورزي مختص ژاپن نيست و اروپا در اين امر پيشتاز بوده، حدود 18 سال پيش در حومه لندن، آغاز شد. از فرهنگ­هاي کشاورزي موجود در کنار ميراث فرهنگي جهاني، ميراث کشاورزي جهاني شکل مي­گيرد و به همين منظور با همکاري FAO و يونسکو قرار است اين سايت­ها مشخص شوند.

وفاداري درباره روند توسعه خاطرنشان ساخت: هميشه به مقامات بالا برمي­گرديم در حالي که توسعه از ابتدايي­ترين سطح جامعه آغاز شده و آموزش لازم دارد. تکنيکي حاصل دانش و تجربه جامعه محلي است.