به گزارش خطوط پروازی، رئیس مرکز اسناد فرهنگی آسیا ، از کارکردهای بسیار مهم مراسم آیینی را ایجاد تعادل اخلاقی در سطح جامعه دانست و گفت: «در دوران معاصر که جوامع مختلف با بحرانهای متعددی از جمله بحران هویت، نحوه تعامل و مواجهه با دیگری، تعامل یا تضارب فرهنگها و... روبرو هستند، بازگشت به آیینها و آداب و رسوم سنتی یکی از راههای حفظ هویت فرهنگی است.»
سیده مریم عاملی رضایی رئیس مرکز اسناد فرهنگی آسیا این مطلب را در آستانه برگزاری همایش ملی «آیین ؛ صلح ، وحدت و تنوع فرهنگی » که به همت پژوهشکده مردم شناسی برگزار خواهد شد، مطرح کرد.
او در خصوص جایگاه و اهمیت آیینهای ایرانی با توجه به قدمت کشور ایران تصریح کرد: «موقعیت خاص جغرافیایی ایران در طول تاریخ سبب تنوع و کثرت آیینها و آداب و رسوم آن شده است.»
او گفت: «تنوع و تکثر آیینها و آداب و رسوم که عناصر فرهنگی یک ملت و جامعه را میسازند، سبب غنای فرهنگی جامعه میشود.»
این پژوهشگر افزود: «فرهنگ ایرانی در مواجهه با تنگناهای گوناگون، استحکام و تنومندی لازم را بهدست آورده و با توجه به اطمینانی که از زیربنای فرهنگی خود دارد، از طرح فرهنگهای دیگر در کنار فرهنگ خود نهراسیده، از تجربیات فرهنگی دیگران، استفاده کرده و به رشد خود افزوده است.»
عاملی تأکید کرد: «در دوران معاصر که جوامع مختلف با بحرانهای متعددی از جمله بحران هویت، نحوه تعامل و مواجهه با دیگری، تعامل یا تضارب فرهنگها، و... روبرو هستند، بازگشت به آیینها و آداب و رسوم سنتی و فولکلوریک؛ علاوه بر اینکه یکی از راههای حفظ هویت فرهنگی است، ظرفیتی در اختیار اندیشمندان قرار میدهد تا ضمن بازبینی و بررسی عناصر و مؤلفههای موجود در فرهنگ خود، پاسخها و ظرفیتهای موجود در آن را برای مفاهمه با سایر ملتها بیابند.»
او در تشریح این موضوع که آیین در به وجود آوردن وحدت ملی و تنوع فرهنگی و مدارا چه نقشی بازی میکند بیان کرد: «آیینها نه تنها کیستی ما را تعیین میکنند، عادتها را نیز ایجاد میکنند و عادتها تعیینکننده نحوه زندگی ما هستند.»
به گفته رئیس مرکز اسناد فرهنگی آسیا آیینها و آداب و رسوم یک ملت علاوه بر اینکه به اقدامات و وقایع در سطح فردی و اجتماعی معنی میبخشند، میتوانند ارزشها و ساختارهای جدید ایجاد کنند و باعث شوند تا رفتار یا عناصر خاصی از رفتار ما، در دورهای تغییر یابد.
او با اشاره به اینکه آیینها به ما یادآوری میکنند که بخشی از تاریخی وسیعتر هستیم که امروز ما را شکل میدهد تصریح کرد: «مثلاً مراسم بزرگداشت شب یلدا که پیامآور محبتها و همدلیهاست و شادی را به خانوادهها هدیه میکند پیامی جدی نیز دارد،که آن از میان رفتن تیرگیها و تاریکیها و امید به طلوع خورشید و آمدن روشنیهاست.»
به گفته عاملی، اصل و درونمایۀ یک آیین میتواند به شکلهای گوناگون متجلی شود که این همان، تنوع فرهنگی و پذیرفتن اشکال گوناگون اجتماعی است.
رئیس مرکز اسناد فرهنگی آسیا در توضیح این مطلب که آیینهای ایرانی چگونه مفهوم صلح را بازنمایی میکند، تصریح کرد: «از کارکردهای بسیار مهم مراسم آیینی، ایجاد تعادل اخلاقی در سطح جامعه است.»
او افزود: «مراسم آیینی، وسیله اجرایی آموزهها و دستورهای دینی و مذهبی در هر جامعهای است و از آن جا که این دستورات، اغلب شامل تعالیم اخلاقی و تعدیلکننده افراط و تفریطهای رفتاری برای اعضای یک جامعه است، میتوان گفت مراسم آیینی به دنبال حفظ ارزشهای اخلاقی و صلح پایدار است.»
او احترام به فرهنگ دیگری، یاری متقابل، وفای به عهد، نگه داشتن حرمت سالخوردگان، مراقبت از کودکان، عشق به دین و میهن، سرزنش بدی و شرارت، نکوهش بیدادگری و ستم، مردانگی، صمیمیت، ایثار و...را نمونههایی از ارزشهای اخلاقی دانست که از طریق مراسم آیینی منتقل میشوند.
عاملی در پایان گفت: «مراسم آیینی نظیر نوروز که پیام صلح و آشتی و کنارگذاشتن کدورت ها را به همراه دارد، نشاندهندۀ جایگاه و اهمیت پنهان این آیینها در شکلگیری فرهنگ و بازنمایی مفاهیم موردنیاز جامعه امروز و زمینهساز گسترش تعاملات بینالمللی است.»
همایش ملی «آیین ؛ صلح ، وحدت و تنوع فرهنگی » 8اسفند ماه سال جاری توسط پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار می شود.