به‌گزارش سفرنیوز، حسین توفیقیان سرپرست هیئت بررسی شناسایی باستان‌شناختی زیر آب کشتی‌های تاریخی دریای مازندران، امروز 12 اردیبهشت 96، بررسی باستان‌شناختی چشم‌انداز دریایی استان گیلان را فصلی نو در مطالعات باستان‌شناختی ایران دانست.
او افزود: «منطقه موردمطالعه از شهرستان آستارا آغاز شد و در شهرستان رودسر پایان یافت و به‌دنبال آن فرهنگ دریایی بومیان به‌همراه شناوررانی و شناورسازی در رودخانه‌ها، تالاب‌ها و کرانه‌های دریای مازندران موردبررسی قرار گرفت.»
او در ادامه به نوعی قایق ساده در «تالاب استیل» شهرستان آستارا اشاره کرد که به قایق‌های درختی ازمیان‌تهی بسیار شبیه است.
توفیقیان افزود: «این وسیله نقلیه آبی از ساختار پوسته‌ای برخوردار است و روش ساخت آن به‌گونه‌ای است که ابتدا پوسته بیرونی تنه یک درخت سنگین را به‌واسطه سنگ خام نوک‌تیز یا تبر می‌تراشیدند و سپس محتویات درون تنه درخت را با استفاده از روش سوزندان یا ابزار فلزی خالی می‌کردند.»
او اظهار کرد: «استفاده از این روش برای ساخت وسایل نقلیه به دوران میان‌سنگی بازمی‌گردد.»
به‌گفته او، روش ساخت قایقی که در تالاب استیل مشاهده شد منطبق با این روش قدیمی است.
این پژوهشگر یادآور شد: «تاکنون تعداد زیادی از این وسایل نقلیه آبی در حوضه روسیه، اوکراین و لتونی مشاهده و گزارش شده است.»
پیوند شناورهای کنونی با گذشته
توفیقیان گفت: «بررسی‌ها در سراسر منظر دریایی گیلان نشان داد که امروزه صیادان از شناورهای نسبتاً بزرگ کف‌پهن دوسر استفاده می‌کنند که پیوندهایی با گذشته دارد.»
او با اشاره به بررسی مجدد بقایای شناور چوبی قرورق در کرانه‌های شهرستان تالش گفت: «با استفاده از تجهیزات هلی‌شات، تصاویر هوایی از شناور گرفته شد. همچنین گروهی از معماران و نقشه‌برداران جوان تالشی طرحی دوبعدی و سه‌بعدی از آنچه باقی مانده را برای تحلیل و تفسیرهای باستان‌شناختی و اقدامات حراستی رسم کردند.»
او با تأکید بر ضرورتِ جستن راهی برای پیشگیری از تخریب بیشتر این شناور گفت: «در مقایسه با پایش‌هایی که اعضای گروه باستان‌شناسی دریایی در سال‌های قبل از بقایای شناور چوبی ”قرورق“ انجام داده‌اند درصد تخریب به‌شدت افزایش یافته است.»
این باستان‌شناس در ادامه، با اشاره به بررسی دقیق «شناور للـه‌رود» و اندازه‌گیری ابعاد آن، گفت: «براساس پایش‌های قبلی، وضعیت بقایای این شناور نیز مشابه شناور ”قرورق“ است و درصد تخریب افزایش یافته است.»
مکاتبه با کارشناسان روس
او در ادامه اظهار کرد: «برای انجام آزمایش‌های درخت گاه‌شناسی و درک بهتر موضوعاتی مانند ”قدمت، منشأ و جنس مواد به‌کاررفته در ساخت این شناورهای تاریخی“، از هر دو مورد نمونه‌هایی برداشته شد که روند این نوع مطالعات درحال پیگیری است و برای کسب اطلاعات بیشتر از جزئیات این شناورها با کارشناسان روس نیز باب مکاتبات را باز کرده‌ایم.»
توفیقیان با اشاره به انتشار جزئیات کامل این پروژه در گزارش اولیه در یکی از نشریات داخلی یا بین‌المللی گفت: «بعد از اتمام این پروژه چکیده‌ای تحت‌عنوان ”باستان‌شناسی قایق و کشتی در استان گیلان“ در سومین همایش آسیا ـ اقیانوسیه در زمینه میراث‌فرهنگی زیرآب در محور ”منظر فرهنگ دریایی ایران“ به‌ثبت رسید. امیدواریم آذرماه سال جاری، با ارائه آن در هنگ‌گنگ، باب چنین مطالعاتی به‌صورت بین‌المللی گشوده شود.»
مجوز بررسی باستان‌شناختی چشم‌انداز دریایی استان گیلان را رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری صادر کرده است.
