به‌گزارش سفرنیوز، لیلا کفاش‌زاده در کارگاه آموزشی راهنمایی موزه برای مخاطب کودک و نوجوان، ضمن تأکید بر لزوم آشنایی کودکان با هویت ملی و ایجاد غرور ملی در آن‌ها، گفت: «اگر امروز شاهد نوشتن یادگاری در اماکن تاریخی هستیم، دلیل آن نبودِ آموزش صحیح در دوران کودکی است. اگر از همان سال‌های طفولیت کودکان را با میراث‌فرهنگی و تاریخ آشنا کنیم شاهد چنین رفتارهایی در سال‌های آینده نخواهیم بود.»
این عضو شورای کتاب کودک تصریح کرد: «فرزندان ما باید از همان کودکی بدانند که خریدوفروش آثار تاریخی کاری ناپسند و جرم محسوب می‌شود.»
او گفت: «قصه‌گویی و بلندخوانی یکی از بهترین روش‌ها برای آموزش به کودکان است و خواندن کتاب و داستان مناسب با فضای موزه توسط موزه‌دار باعث می‌شود کودکان به‌طور غیرمستقیم با مفاهیم فرهنگی و قوانین موزه آشنا شوند.»
آموزش مهارت‌های زندگی در موزه‌ها
در ادامه مسعود ناصری دریایی، مدیر موزه عروسک‌های ملل، موزه‌ها را بستری مناسب برای آموزش مهارت حل مسئله، تفکر انتقادی و تقویت قدرت تخیل کودکان عنوان کرد.
او با اشاره به کاربرد نظریه برنر در فضای موزه‌ها گفت: «براساس این نظریه شناخت کودکان از این جهان به دو نوع تقسیم می‌شود: درک هندسی تعقلی از جهان پیرامون و ادراک فیزیونومیک که درکی مبتنی بر حس‌بخشی یا جان‌بخشی است.»
به‌گفته مدیر موزه عروسک‌های ملل، نادیده گرفتن درک فیزیونومیک کودکان باعث سرکوب خلاقیت در آن‌ها می‌شود و لازم است برنامه‌ریزی‌های ما برای کودکان با توجه به درک هندسی تعقلی از جهان پیرامون و ادراک فیزیونومیک انجام شود.
مسعود ناصری دریایی افزود: «ژان پیاژه روانشناس معتقد بود که همه انسان‌ها باید درک فیزیونومیک خود را در پایان عمر حذف کنند، چراکه این نوع ادراک به ما کمک می‌کند تا جهان برایمان زیباتر شود.»
او لزوم توجه به قدرت تخیل کودکان و افسانه را یکی از مهم‌ترین ابزارها برای رشد شناختی کودکان حتی درک هندسی تعقلی دانست و خاطرنشان کرد: «در موزه‌ها برای معنادار کردن اشیا می‌توان از ادراک فیزیونومیک کودکان استفاده کرد و در این زمینه نوع نمایش اشیا در موزه‌ها بسیار مهم است.»
بی‌توجهی آموزش‌وپرورش
او با ابراز تأسف از بی‌توجهی آموزش‌وپرورش رسمی کشور به بسیاری از بخش‌های وجودی کودکان گفت: «یکی از نکات مهم در رشد شناختی بچه‌ها، که در موزه‌ها باید به آن توجه کرد، فرایند مفهوم‌سازی در کودک است.»
این عضو شورای کتاب کودک ادامه افزود: «تا زمانی که مشاهده انجام نشود مفهومی در ذهن بچه‌ها شکل نمی‌گیرد و موزه‌ها یکی از مهم‌ترین مکان‌هایی هستند که می‌توانند کودکان را به مشاهده تشویق کنند، البته منظور از مشاهده فقط دیدن با چشم نیست.»
او گام بعدی در فرایند مفهوم‌سازی را توجه به تفاوت‌ها و شباهت‌ها دانست و گفت: «ما باید به کودکان کمک کنیم که بتوانند جهان را در ذهن خود طبقه‌بندی و سامان‌دهی کنند و در مرحله بعدی دست به تجزیه، ترکیب و ساختن بزنند.»
آموزش مهارت‌های انتقادی
او یکی از وظایف مهم موزه‌ها در قبال کودکان را آموزش مهارت‌های حل مسئله و مهارت‌های انتقادی عنوان کرد و افزود: «ما باید به بچه‌ها یاد بدهیم که سؤال طرح کنند و سپس برای سؤال خود فرضیه‌هایی در نظر بگیرند و برای اثبات یا رد فرضیه‌ها شواهدی جمع‌آوری کنند. در مرحله آخر با توجه به شواهد جمع‌آوری‌شده، تحلیل، استنباط و نتیجه‌گیری داشته باشند.»
او گفت: «کودکان باید یاد بگیرند چگونه برای پرسش‌هایشان پاسخ مناسب پیدا کنند و با تفکر انتقادی آن را بسنجند.»
او در ادامه، با اشاره به مراحل رشد عاطفی‌روانی کودکان براساس نظریه اریک اریکسون روانشناس، موزه‌ها را بستری مناسب برای پیوند اطلاعات به مسائل روز عنوان کرد و افزود: «متأسفانه در کشور ما به‌دلایل مختلف چندان به ادبیات مسئله‌محور توجه نشده است، درحالی‌که در کنار آموزش مهارت‌های حل مسئله و تفکر انتقادی می‌توان پیچیده‌ترین مسائل و مشکلات روز جامعه را به‌شکلی صحیح برای کودکان مطرح کرد و به‌بحث گذاشت.»
جان‌پندار جلوه دادن اشیا
در ادامه الهه حریریان، کارشناس موزه‌داری، به اجرای پروژه‌های مختلف کودک در موزه‌ها اشاره کرد و گفت: «در این پروژه‌ها راهنماهای موزه توانستند با فضاسازی و شخصیت‌پردازی از عناصر قصه استفاده کنند و اشیا را جان‌پندار جلوه دهند تا کودکان از این نوع مواجهه با آثار لذت ببرند و با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.»
به‌گفته او، روش نقشه‌خوانی با کمک کتاب «فرانکلین با دوستانش به موزه می‌روند» در موزه دارآباد با هدف آشنایی با تاکسیدرمی و نقشه‌خوانی انجام شد.
حریریان گردش در موزه با گل‌بی‌بی را از دیگر پروژه‌های اجراشده در این زمینه عنوان کرد و گفت: «این پروژه در هفته کودک با هدف ایجاد کنجکاوی و انگیزه در مجموعه فرهنگی کاخ‌موزه سعدآباد انجام شد و کودکان با الهام گرفتن از کتاب‌نامه‌های فیلیکس به‌دنبال عروسک گم‌شده گل‌بی‌بی ــ که از سازندگان روستایی عروسک‌های خراسان جنوبی بود ــ گشتند.»
او در ادامه از باغ قصه‌ها ـ راز قصه‌ها به‌عنوان فعالیت‌های مستمر در موزه ملک نام برد که هم‌اکنون هم ادامه دارد و افزود: «اجرای طرح پنج‌گنج به‌مناسبت هفته پژوهش از دیگر فعالیت‌های گروه راز گردونه بود که به‌عنوان نمونه‌های خلاقانه راهنمایی موزه برای کودکان ارائه شد.»
کارگاه آموزشی راهنمایان موزه برای مخاطب کودک و نوجوان در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و با همکاری دفتر کودک و نوجوان و کمیته ملی موزه‌ها (ایکوم) با حضور 50 نفر از کارشناسان مختلف در حوزه‌های موزه‌داری، راهنمای موزه، گردشگری و مربی کودک برگزار شد.
