به گزارش سفر نیوز ، علی هژبری سرپرست هیأت کاوش در گورستان مانایی علی آباد سقز گفت: میتوان ادعا کرد خانواری گسترده در کانی زیرین زندگی می‌کردند که به کار صنعت مشغول بوده و مردگانشان را نیز در کنار این محوطه دفن می‌کردند .
وی افزود: گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم و کاوش در گورستان مانایی علی آباد کانی زیرین به کشف یک مدال با حروف لاتین، ظروف سفالی ، ظروف مینیاتوری آیینی کوچک ،خمره ،تعدادی دستبند دو سره و..انجامید .
به گفته هژبری کانی زیرین نام چشمه ای کوچک در دامنه کوه سلطان و از منابع غنی آهن منطقه است که درسال 1378محوطه مجاور این کوه و چشمه توسط صابر وفایی شناسایی و در سال 1380 به ثبت آثار ملی رسید.
سرپرست گروه کاوش گورستان مانایی اظهارکرد: اولین گزارش‌های کاوش غیر مجاز در این محوطه به سال 1392باز می‌گردد که این کاوش‌ها نشان داد با گورستانی از گورهای چهار چینه سنگی و پوشش خرسنگی مواجه هستیم.
او خاطرنشان ساخت در بازدیدهایی که از منطقه شد با افزایش تعداد چاله‌های کاوشگران غیر مجاز روبرو شدیم از این رو برای حفظ حداقل باقیمانده اطلاعات، کاوش اضطراری نجات بخشی به همراهی هیأتی متشکل از کارشناسان باستان شناسی شروع شد.
این باستان شناس تصریح کرد: کاوش در این محوطه مسکونی –کارگاهی و گورستان مشخص کرد سفالهای پیدا شده از آن متعلق به عصر آهن 2 و 3 و مربوط به دوره ماناها است .
هژبری افزود: محوطه به 3 بخش گورستان تاریخی، گورستان اسلامی، محوطه معماری شامل مسکونی و کارگاهی تقسیم می‌شود .
وی با اشاره به مشاهده 2 دوره تدفین مانایی و اسلامی دراین قبرستان گفت: در تدفین‌های اسلامی که به نظر متعلق به دوره متأخر اسلامی است یک مدال کوچک کشف شد که آثار حروف لاتین در آن نمایان بود .
به گفته وی کاوش‌ها نشان داد ساختار معماری در تدفین‌های مانایی به نحوی است که در آن تا رسیدن به ساختار طبیعی صخره زمین کنده و دیواره‌های قبر بصورت چهار چینه سنگی با قلوه سنگ‌های بزرگ ساخته شده سپس روی این گورها با سنگ‌های حجیم بسیار بزرگ پوشانده و روی آن کپه‌هایی از سنگ گذاشته شده است.
او با اشاره به برگزاری نشستی در خصوص اهمیت کاوش با اهالی منطقه اظهار داشت: با برگزاری این نشست و توجیه مردم منطقه آنها نیز تعدادی از مواد فرهنگی را که از محوطه بدست آورده بودند تحویل گروه باستان شناسی دادند.
به گفته این باستان شناس ساختار گورهای مانایی مشاهده شده در این قبرستان شباهت بسیاری با گورهای سکایی دارد.
وی خاطرنشان کرد که بررسی مقدماتی در کوه سلطان نشانه‌هایی از برداشت سنگ آهن در آن دوره را نشان می‌دهد.
گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم و کاوش در گورستان مانایی علی آباد با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد
