به گزارش سفر نیوز، امروز روز شیراز است، روز سعدی و حافظ، روز تخت جمشید و پاسارگاد و بیش از همه اینها، روز سرمست شدن از عطر شکوفههای بهارنارنج، گل محمدی و سایر گلها و عرقیاتی که فضای این شهر را آکنده و سرمست از عطری بهشتی میکند و اردیبهشت شیراز را تمثالی از زیباترین، شاعرانهترین و رویاییترین ماههای سال در تمام کشور و حتی جهان.
چند سال پیش با تصویب شورای شهر شیراز و تایید مجلس شورای اسلامی، روز میانی بهار، ۱۵ اردیبهشت به نام «روز شیراز» نامگذاری شد. هدف از این نامگذاری، آنگونه که جعفر قادری، نماینده شهر شیراز در مجلس میگوید: بازمعرفی و شناساندن تمام توانمندیها و ظرفیتهای این شهر در سطح ملی و بینالمللی بوده است؛ ظرفیتهایی که هرکدام به تنهایی میتواند سهم بسزایی در جذب بیشتر گردشگران داخلی و خارجی به این شهر داشته باشد.
البته آوازه شیراز بدون این نامگذاری نیز، قرنها پیش و به واسطه دو شاعر جهانی خود، به دورترین نقاط جهان رسیده بود، به طوری که اکنون فقط در شهر پاریس، چهار خیابان به نام سعدی وجود دارد و از دیدگاه سرگیویچ پوشکین، شاعر و نویسنده روسی قرن هجدهم و بنیانگذار ادبیات روسی مدرن، شرق همان سعدی است.
حافظ نیز خیلی زود جای خود را در بین ادبدوستان جهان باز کرد، به گونهای که ابتدا آلمانیها با ترجمه دیوان حافظ در قرن هجدهم و سپس انگلیسیها، فرانسویها و امریکاییها با وی آشنا شدند. حتی گفته میشود: گوته، شاعر مشهور آلمانی نیز از اولین ترجمه دیوان حافظ بهره برده و دیوان غربیشرقی خود را سروده است.
شیراز از لحاظ تاریخیفرهنگی نیز شهرتی جهانی دارد و آثار ثبت جهانی شده تختجمشید و پاسارگاد آن، بخوبی معرف قدمت و تمدن این شهر به جهان بوده است.
فارس، استان عرقیات گیاهی
استان فارس علاوه بر ظرفیت تاریخی، فرهنگی و ادبی، از توانمندی و ظرفیتی بالایی در تولید گیاهان دارویی و عرقیات برخوردار است که اگرچه تاکنون از چشمهای تیز جهانی و حتی ملی، دور مانده و آنطور که باید به آن پرداخته نشده است، اما جایگاه ویژهای در میان خود مردم این استان دارد.
به گفته قادری، نماینده مردم شیراز در مجلس، مردم این استان کمتر از نوشیدنیهای مصنوعی و بازاری، برای مصارف روزمره خود و جشنها و میهمانیهایشان استفاده میکنند و در واقع بیشتر مصرف آنها را عرقیات طبیعی تولیدشده در داخل استان، تشکیل میدهد.
عرق بیدمشک، بهارنارنج، گل محمدی و نسترن از جمله عرقیات و نوشیدنیهایی است که در این استان تولید شده و مردمان سرزمین فارس در فصول مختلف سال از آن استفاده میکنند.
استفاده از این عرقیات به اندازهای در میان مردم این استان جا افتاده است که اصطلاحی طنزگونه هم در این زمینه دارند و زمانی که میهمانی غیرشیرازی داشته باشند، به کار برده میشود: «هرکسی به این شهر میآید، باید عرق خورش کرد.»
به گفته جعفری، این اصطلاح هنگام تعارف نوشیدنی همچون عرق بیدمشک یا عرق بهارنارنج به یک میهمان غیر هماستانی، بیان میشود. البته تمام این عرقیات ارزش دارویی نیز دارد.
عمده تولیدات گل و گیاه و عرقیات این استان در شهرهای شیراز، داراب و میمند روییده و مورد بهرهبرداری قرار میگیرد که در این میان شیراز بیشتر به بهار نارنجش معروف است و میمند و داراب نیز به گل محمدی و گلاب. هم اینک و در این هنگامه اردیبهشت نیز فصل شکوفا شدن غنچههای گل محمدی در این دو شهر و عطرآگین شدن شیراز به بوی خوش شکوفههای بهارنارنج است.
شیراز این روزها عطر بهار نارنج میدهد
درختان نارنج هرساله از اواخر فروردین ماه شکوفه میدهد و برداشت بهار نارنج تا اواخر اردیبهشت در استان ادامه دارد.
بهارنارنج با قدمت 540 ساله به عنوان درختی سنتی درشیراز کاشته شده و معمولا به صورت خشک، عرق و اسانس با خاصیت تسکیندهنده و آرامبخش استفاده میشود.
عرق بهارنارنج به سبب داشتن طبع گرم، برای اعصاب بسیار مفید است و شیرازیها معمولا این عرق را بهصورت ترکیب با گلاب یا عرق بیدمشک به صورت شربت مصرف میکنند.
از مهمترین خواص دارویی آن نیز، تأثیر روی سیستم عصبی بدن است، به طوری که آرامشبخش و ضدهیجانات دستگاه عصبی است و سردردهای میگرنی را کاهش میدهد.
برداشت و عرقگیری بهارنارنج که نویدبخش بهاری دلانگیز است در روستاهای این استان معمولا با آیینهایی همچون نغمهخوانی، دعا و جشن و سرور همراه است.
به گفته رییس سازمان جهاد کشاورزی فارس، سطح زیر کشت نارنج در استان فارس، هزارو 400 هکتار است که از این میزان 730 هکتار باغ تجاری و 700 هکتار هم در فضای سبز و خیابانهای شهرهای استان بویژه شیراز وجود دارد.
طلعتی با بیان اینکه بهارنارنج پس ازبرداشت و شستوشو به کارگاههای عرقگیری ارسال میشود، میافزاید: از این سطح، سالانه بیش از 12 تن شکوفه بهارنارنج در شهرستانهای شیراز، جهرم، فیروزآباد و داراب برداشت میشود.
وی یادآور میشود:40 درصد بهارنارنج تولیدشده در استان، به خارج از کشور صادر میشود و بقیه به مصرف داخلی میرسد.
مسئول گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی استان نیز با اشاره به اینکه از هر 120 کیلو شکوفه بهارنارنج، 500 کیلو عرق بهارنارنج به دست میآید، به جام جم میگوید: بخشی از این عرقیات به روش سنتی و بخشی نیز به طریق صنعتی تولید میشود و سهم مهمی در اشتغالزایی دارد.
وی با بیان اینکه در هر دو روش با جوشاندن گل در آب و سرد شدن، حاصل افشره گیاه کشیده می شود، میافزاید: عطر و عرقی که به دست می آید، برای معطر کردن غذاها و شیرینی ها، استفاده خوراکی به عنوان شربت در مجالس و جشن ها، خوشبو کردن هوا، لوازم آرایش و زیبایی و همچنین تهیه داروهای سنتی بهکار می رود.
در استان فارس عرقگیری بهار نارنج در 45 کارگاه سنتی و 5 کارخانه صنعتی انجام میشود.
صادقی با بیان اینکه فارس با تولید سالانه نزدیک به 18 هزار تن عرقیات گیاهی در 105 کارگاه سنتی و صنعتی، رتبه نخست را در این زمینه در کشور دارد، تصریح میکند: حدود 40 نوع از این عرقیات بهصورت انبوه برای عرضه به بازار تولید میشود که مهمترین عرقیات تولیدی استان شامل: بهارنارنج، شاتره، بیدمشک، گل محمدی و نسترن است.
به گفته وی حدود نیمی از عرقیات تولیدی استان به خارج از کشور و بویژه کشورهای اروپایی، امارات متحده عربی، عربستان و عراق صادر میشود.
عباسی، کارشناس مرکبات جهاد کشاورزی فارس نیز با بیان اینکه یک درصد بهارهای هر درخت به میوه نارنج تبدیل و سالانه از باغهای نارنج فارس،14 هزار تن میوه نارنج برداشت میشود، به واحد مرکزی خبر میگوید: نخستین عرقگیری سالانه با بهارنارنج آغاز میشود که امسال با توجه به بارشهای مناسب با افزایش تولید همراه خواهد بود.
همچنین به گفته کریمی، شهردار میمند، 40 نوع عرقیات در میمند استان فارس تولید میشود که علاوه بر مصرف داخلی، حدود ۶۰ درصد این نوشیدنی ها به کشورهای حوزه خلیج فارس و فرانسه صادر می شود.
میمند همچنین به عنوان مرکز تولید گل محمدی و گلاب در استان فارس، دارای حدود یک هزار و 100 هکتار سطح زیر کشت گل محمدی است که 60 واحد گلابگیری سنتی و هفت واحد گلابگیری صنعتی، کار گلابگیری گلهای تولیدشده از این باغات را به عهده دارند.
گل محمدی نیز داراب توسط تجار محلی به کشورهای حاشیه خلیج فارس، آلمان، فرانسه، انگلیس و پاکستان و همچنین استانهای کرمان، اصفهان و قم صادر میشود.
در همین حال گلزادی، مسئول یکی از شرکتهای تولید عرقیات استان فارس به مشکلات این بخش اشاره میکند و میگوید: کمبود کارخانههای مدرن برای فرآوری، بسته بندی و برندسازی محصولات تولیدی، از مهمترین مشکلات فعالان در عرصه عرقیاتگیری است.
مصطفوی، دبیر شورای فنی منابع طبیعی و آبخیزداری فارس با تاکید بر اینکه نداشتن کارخانه فرآوری، برداشتهای غیرمجاز و قاچاق برخی از گونهها، موجب ایجاد مشکلاتی در این زمینه شده است، یادآور میشود: فرآوری این گیاهان تا 300 برابر قیمت کنونی برای کشور ارزآوری دارد و توسعه کشت و بهرهوری بیشتر آنها نیاز به توجه مسئولان دارد.
