به گزارش سفرنيوز ، درياي مازندران در حدود پنجاه اسم دارد كه بسياري از آن‌ها، نام‌هاي فارسي و ايراني‌اند: درياي قزوين، درياي گيلان، درياي ديلم، درياي گرگان و ... با اين همه ما اين دريا را با نام غيرايراني "درياي خزر" در نقشه‌ها و نوشته‌ها و گفته‌هايمان ذكر مي‌كنيم.
عنوان سفر: همدم با جنگل، همنوا با دريا
زمان سفر: بهار و پاييز ـ
مدت پيشنهادي براي سفر: از 7 تا 9 روز
نكات لازم: در مسيري كه به سمت ميانكاله و آشوراده مي‌رويد، به اتومبيل شاسي بلند احتياج داريد.
در اين سفر تمام مسير ساحل جنوبي درياي مازندران را طي مي‌كنيد و از اقليم متنوع مسير لذت خواهيد برد و با مفهوم جنگل‌هاي هيركاني آشنا مي‌شويد و قدر آن را خواهيد دانست.
جنگل‌هاي حيرت‌انگيز هيركاني از دوران ژوراسيك به جاي مانده‌اند و از منحصر به فردترين انواع جنگل‌ها در دنيا هستند كه همچون نوار سبزي بر شيب‌هاي شمالي جبال البرز قرار گرفته و سواحل جنوبي درياي مازندران را مي‌پوشانند.
اين ناحيه از حوالي آستارا در شمال غرب تا حوالي گرگان در شرق ايران ادامه مي‌يابد.
جنگل‌هاي هيركاني شمال كه از وراي قرن‌ها و گذشت دوران‌هاي تاريخي به ما به ارث رسيده است، ميراث شاياني از بطن دلربايي‌هاي افسونگر ايران‌زمين است. جنگل هيركاني با قدمت بسيار ديرپا يكي از ارزشمندترين جنگل‌هاي جهان است. اين درحالي است كه جنگل‌هاي اروپا به گفته كارشناسان 11000 سال قدمت دارد. گياهان و درختان اين جنگل جد و نياي جنگل‌هاي اروپايي محسوب مي‌شوند. يعني اگر كسي بخواهد بر روي تاريخچه جنگل‌هاي اروپايي تحقيق كند، ابتدا بايد به اين منطقه بيايد.
براي شما كه به اين سفر مي‌رويد بد نيست كه بدانيد اين نوع جنگل را هيچ جاي دنيا نمي‌توان يافت مگر در قسمت‌هاي كوچكي از جمهوري آذربايجان.
نقطه شروع آستاراست. شهر مرزي ايران و آذربايجان. شهري كه در آن هم گيلك‌ها و تالشي‌‌ها مي‌زيند و هم آذري‌ها. آستارا از سال 1316 تا به حال متعلق به سه استان اردبيل، آذربايجان شرقي و گيلان بوده است.
نام اين شهر در زبان تالشي آسته‌رو و به معني آهسته‌رو است. درباره نام اين شهر گفته شده که در آغاز نيز آهسته‌رو بوده زيرا کاروانان و مسافران زماني‌که به اين منطقه مردابي ساحلي مي‌رسيدند ناچار به حرکت آهسته‌تر مي‌شدند. همان نام آسته‌رو يا هَسته‌رو تالشي به مرور تبديل به آستارا شده‌است.
گردشگران آستارا را بيشتر به منظور خريد اجناس ارزان كه از آن سوي مرزها مي‌آيند، انتخاب مي‌كنند، اما مناظر گردن حيران، منطقه حفاظت شده لوندويل و آرامگاه پير قطب‌الدين باغچه‌سرا و آب‌گرم‌هاي اطراف، از جاذبه‌هاي اين شهر آرام ساحلي هستند.
از آستارا در حدود 75 كيلومتر راه ساحلي در پيش داريد تا به هشتپر و اسالم برسيد. اما در ميان راه فرصت ديدار از جاذبه‌هاي طبيعي و زيبايي‌هاي جنگل ليسار را از دست ندهيد.
ساحل گيسوم از آن تفرج‌گاه‌هايي است كه براي چادر زدن و شب را در كنار ساحل سپري كردن جان مي‌دهد. اما هيچكس نيست كه به اسالم برود و دلش هواي طي كردن يكي از زيباترين جاده‌هاي ايران را نكند. جاده اسالم تا خلخال با آن درختان بلند و آش دوغ‌هاي ميان راه و لهجه تالشي مردم چنان جذاب است كه بيم آن مي‌رود كه اگر وارد اين جاده شويد، مسير اصلي را فراموش كنيد و تا خود اردبيل پيش برانيد.
از اسالم تا پره سر و رضوانشهر، راه زيادي در پيش نداريد. اين دو شهر با وجود آثار باستاني، به دليل واقع شدن در حدفاصل جنگل و دريا و همچنين آب و هواي ييلاقي مطبوع و چشمه هاي داراي آب معدني و رودخانه‌هاي دائمي و آبشارهاي زيبا چشم اندازهاي بسيار زيبايي دارند.
رضوانشهر با توجه به موقعيتش، در گذشته مقر فرمانداري مناطق پنجگانه تالش (به نام خمسه طوالش) بوده كه عرفا و شعرا و اهل فضل و دانش بسياري از اين منطقه برخاسته‌اند.
از اين‌جا به بعد، اگر دلتان مي‌خواهد مكان‌هايي را درك كنيد كه كمتر شناخته شده هستند، به سمت ماسال برانيد و از ديدني‌هاي مسير و ديدار مردم لذت ببريد، اما راه ديگر اين است كه در جاده ساحلي به سمت بندر انزلي برانيد.
قديمي‌ترين زماني كه در متن‌هاي تاريخي از انزلي ياد شده، سال 863 هـ . ق است كه در آن زمان يك دهكده كوچك بود. از اوايل دوره صفويه، اين ناحيه مورد توجه انگليسي‌ها، روس‌ها و دولت مركزي ايران كه پايتخت آن قزوين بود، قرار گرفت.
بعدها و در زماني كه انزلي به نام دروازه اروپا مشهور شد، به تدريج به صورت توقف گاهي براي كشتي‌هاي تجاري و سرپلي ميان رشت و اروپا قرار گرفت و روز به روز بر رونق آن افزوده شد.
با روي كار آمدن پهلوي اول و توجه وي به بندر انزلي بازسازي و اسكله‌هاي جديدي در انزلي ساخته شد و اداره بندر و كشتي‌راني مجهز گشت.
همين حالا هم بندر انزلي يكي از زيباترين شهرهاي گيلان و مجهز‌ترين بندر كرانه‌هاي درياي مازندران است كه سالانه هزاران تن كالا توسط كشتي، از آن خارج و يا به آن وارد مي‌شود.
بندر انزلي جاي آن دارد كه حداقل يك شب را در آن اقامت كنيد. دعوتتان مي‌كنيم به قايف سواري در دريا و قدم زدن در كنار ساحل و ديدار از كشتي‌ها در هنگام عصر و آسايش در پلاژها. منطقه حفاظت شده سياكشم، منطقه حفاظت شده سرخانكل، تالاب (مرداب)انزلي در جنوب بندر، كاخ ميان پشته هم بعضي از جاذبه‌هاي اين بندر شمالي كشور هستند.
از بندر انزلي تا خليج گرگان را مي‌توانيد يك راست برانيد، درحالي‌كه چشم‌اندازي از كوهستان در طرف راست و چشم‌اندازي از دريا در طرف چپ داريد. اما بهتر است گاهي از اين مسير خارج شويد و اطراف كمي دورتر را كشف كنيد.
بندر انزلي را به قصد رشت، مركز استان گيلان ترك كنيد. اين‌جا سرزميني است كه پيكره اسطوره مبارزه با استعمار، ميرزا كوچك خان جنگلي و شاعر مشهور، شيون فومني را در نزديكي هم در دل خود مدفون كرده است. امامزاده نادعلي رشت درست در وسط خيابان اصلي شهر واقع شده و اتومبيل‌ها با نزديك شدن به آن صداي موسيقي‌اشان را كم مي‌كنند. اگر سري به بازار روز شهر بزنيد، مي‌بينيد كه خيلي از بازاريان، عكس سيروس قايقران، فوتباليست محبوبشان را بر در و ديوار مغازه‌هايشان حفظ كرده‌اند.
اين يكي را يادتان نرود؛ لذت خوردن غذاهاي محلي ارزان و خوشمزه را در رستوران‌ها و مخصوصا بازار رشت از دست ندهيد.
در رشت كه باشيد، وسوسه ديدار از فومن و ماسوله راحتتان نمي‌گذارد. از فومن كلوچه بخريد و از مسيرتان تا ماسوله لذت ببريد و در اين روستا در طبيعت ناب اندكي بياساييد. اگر روحيه پياده‌روي سربالايي 2 ساعته در جنگل را داريد، سراغ قلعه‌رودخان را در 20 كيلومتري فومن بگيريد و در اين قلعه بر فراز جنگل بايستيد.
مقصد بعدي، آستانه اشرفيه و لاهيجان است. لاهيجان با خانه‌هاي زيبايش و چشم‌اندازي از زمين‌هاي زير كشت چاي و منظر بي‌نظيري از دريا از بالاي شيطان‌كوه، يكي از زيباترين شهرهاي ايران است.
بناي لاهيجان كه يكي از مراكز جنبش جنگلي‌ها بود، به "لاهيج‌ابن سام ابن نوح" نسبت داده مي‌شود. اين شهر، در گذشته "دارالاماره" يا "دارالامان" و سپس "لاهيجان المبارك" خوانده مي‌شد.
از حوادث ناگوار و مهم در تاريخ لاهيجان، طاعون سال 703 هجري قمري، آتش‌سوزي سال 850 هـ.ق. و اشغال آن توسط روس‌ها در سال 1725 ميلادي است. در سال 1230 هجري قمري نيز لاهيجان دچار زلزله شد و در سال 1246 ، بار ديگر طاعون در آن كشتار كرد.
از لاهيجان مي‌توانيد مسير سياهكل و ديلمان را طي كنيد و با اين سرزمين‌ها و مردمانشان آشنا شويد. اما راه ما به سمت لنگرود و رودسر است. در مسير، از بقعه زيباي شيخ زاهد گيلاني، پدر همسر شيخ صفي‌الدين اردبيلي ديدن كنيد.
رودسر در گذشته به نام‌هاي کوتم و هوسم ناميده مي‌شد و تاريخ بسيار دوري دارد. يکي از روستاهاي رودسر به نام تيمجان در زمان سلطنت شاه عباس اول ضرابخانه داشته و سکه‌هاي ضرب شده در آن هم‌اكنون موجود است.
ساحل دريا و آبشارهاي پرآب و جنگل‌هاي انبوه و مسيرهاي كوهستاني مناطق بكر اشكورات و غارهاي مربوط به دوران ماقبل تاريخ و قلعه بندبن و مسجد جامع و پل آجري تيمجان را بيينيد، ولي هنوز تمام رودسر را نديده‌ايد.
كلاچاي و چابكسر را پشت سر بگذاريد و به رامسر برسيد. شهري كه خيلي از هم‌وطنانمان در تمام مدت تعطيلات نوروزي، ماندن در اين شهر را به رفتن به مكان‌هاي ديگر ترجيح مي‌دهند، شما هم بعيد است كه بدون سپري كردن شبي آن را بگذاريد و بگذريد.
ساحل‌هاي زيبا، آب‌هاي گرم معدني كتالم و سادات محله، بوستان جنگلي صفارود، روستاي فرح‌بخش جواهرده در ارتفاع 1800 متري از سطح دريا، قله مخروطي شكل ماركو، جنگل دالخاني در مسير رامسر به تنكابن، كاخ موزه تماشاگه خزر در نزديك هتل بزرگ رامسر و دهها زيبايي طبيعي ديگر، اين شهر را عروس شهرهاي ايران معرفي كرده است. رامسر شهري است كه ساخت اولين هتل هفت ستاره به نام "سماموس" در آن، يك اتفاق مهم در گردشگري ايران است..
با اين كه لهجه رامسري‌ها گيلكي است، ولي اين‌جا از توابع استان مازندران است.
ظاهرا از قرن هفتم، تقريبا مصادف با زمان فتنه مغول، اسم طبرستان از يادها رفت و كلمه مازندران جاي آن را گرفت.
ياقوت حموي اولين كسي است كه اسم "مازندران" را ذكر كرده و مي‌گويد نمي‌دانم اين اسم از چه وقت استعمال شده است.
در راهي كه به سمت تنكابن مي‌رود و در سمت راست جاده، مسيري است كه شما را به سمت مكاني به نام "جنت رودبار" مي‌كشاند. شايد بارها به شمال كشور سفر كرده‌ايد و بارها جواهر ده را ديده‌ايد، اما شايد تا به حال جنت رودبار را نديده‌ايد. اين‌جاست كه روستاهاي زيباي جنگلي، هواي مطبوع كوهستاني، قلعه‌هاي قديمي و رهايي از سر و صداي شهري همراه با آرامشي وصف‌ناپذير انتظارتان را مي‌كشد.
يك چيز ديگر هم قبل از رسيدن به ميدان تنكابن در همان سمت راست جاده برايتان جالب است. مكاني كه به عنوان "امامزاده شيرود" در ميان محلي‌ها مشهور است.
داخل محوطه امام زاده كه بشويد خواهيد دانست كه مقبره شهيد شيرودي در اين محل است. چند صد متر آن‌طرف‌تر هم روستاي شيرود، محل تولد خلبان شيرودي است.
اما شهسوار با همان تنكابن امروزي، شهري ديگر است. هياهوي مردم در بازار روز و هوار ماهي‌فروشاني كه از ماهي‌هاي تازه صيد شده مي‌گويند، شما را با فضاي زندگي مردمي آشنا مي‌كند كه فكر مي‌كنيد مي‌شناسيدشان، اما هميشه اين‌گونه نيست
در تنكابن به شاليزارها بنگريد و به برگ‌هاي چاي دست بكشيد و نارنج‌ها را بو كنيد و پرتقال‌ها را بخوريد. از ارتفاعات 2000 و 3000 و قلعه گردن ديدن كنيد. در آن‌جا مي‌توانيد در ميان جنگل پياده‌روي كنيد يا ماهي قزل‌آلا را از استخرهاي پرورش ماهي صيد و همان جا ميل كنيد.
از تنكابن تا چالوس، از شهرهاي زيادي مي‌گذريد كه همه‌اشان ارزش‌ها و زيبايي‌هاي خودشان را دارند. نرسيده به شهر چالوس، نمك‌‌آبرود مكاني است كه تجهيزات و امكانات گردشگري آن و مخصوصا تله‌كابينش شما را وسوسه مي‌كند تا از آن‌ها بهره‌مند شويد.
ممكن است تصميم بگيريد كه وقتي به چالوس مي‌رسيد، 30 كيلومتري را به سمت تهران برانيد و در ادامه از كندلوس، درياچه ولشت و يا كلاردشت ديدن كنيد و يا شايد هم بخواهيد كه به سمت نوشهر برانيد.
نوشهر ازجمله شهرهاي گردشگري است كه با داشتن راه ارتباطي دريايي به باكو مركز كشور آذربايجان، آستارخان، اكتاو و ارتباط هوايي از طريق فرودگاه و جاده كندوان به پايتخت كشور، بهترين ارتباط شهرهاي استان مازندران را با ساير نقاط كشور فراهم ساخته است.
نوشهر علاوه بر اين‌كه يك شهر توريستي است، از بنادر مهم درياي مازندران هم محسوب مي‌شود.
بندر بوشهر نزديكترين بندر به مركز كشور (تهران) است و ساخت آن در سال 1309 ه.ش. توسط شركت‌هاى بوروركس هلند و آگرمن بلژيك آغاز و در سال 1318 ه.ش. راه اندازى شد. قطعات و ماشين‌آلات كارخانه ذوب آهن كرج اولين محموله‌اى بود كه از طـريق روسيه با يك كشتى تجارى به ظرفيت 1000 تن بارگيرى و سال1318 ه . ش در بندر نوشهر تخليه گرديد.
در امتداد دريا و در جاده ساحلي زيبايي كه شما را به سمت نور هدايت مي‌كند، پارك جنگلي سي سنگان مكان خوبي براي شنا و توقف ميان راهي است. ساحل زيبا و تنوع پوشش گياهي اين پارك را به عنوان يكي از جاذبه‌هاي طبيعي، ممتاز كرده است.
گستردگي شهرستان نور از ساحل دريا تا ارتفاعات البر مركزي، وجود تنوع آب و هوايي، وجود رودخانه‌ها و آبشارهاي طبيعي همراه با آثار تاريخي و باستاني، اين بخش از سفر را براي شما خاطره‌انگيز خواهد كرد.
پارك جنگلي نور با آلاچيق‌هاي چوبي متعدد و رستوران و امكانات گردشگري، آبشار آب‌پري در هشت كيلومتري شهر كوچك رويان، خانه و زادگاه نيما يوشيج در روستاي يوش در نزديكي بلده، آبگرم معدني روستاي لاويج در جنوب چمستان و در ميان دره‌هاي جنگلي و زيباي البرز، بخشي از جاذبه‌هايي هستند كه باعث مكث و لذت شما در نور مي‌شوند.
محمودآباد سواحل خوبي دارد تا جايي كه خيلي از سازمان‌ها و نهادهاي دولتي و غيردولتي در اين منطقه ويلا و مراکز تفريحي دارند.
به محمودآباد كه رسيديد، ديدار از بازار ماهي فروشان را از دست ندهيد و گونه‌اي از فرهنگ اين ديار را تجربه كنيد.
از محمود آباد مي‌توانيد مستقيما به سمت فريدون‌كنار و بابلسر برانيد، اما اگر وقت داريد، بد نيست كه كمي از دريا دور شويد و فضاي شهرهاي آمل و بابل و قائم شهر و ساري را تجربه و درك كنيد.
آمل در اواخر دوران خلفاي عباسي، كرسي طبرستان بود. مقدسي در مورد آمل مي‌گويد، "داد وستد در آن بسيار و برنج در آن فراوان است".
عده زيادي از مورخان و علماي بزرگ كه به "طبري" شهرت يافته‌اند، از جمله محمد بن جرير طبري، اولين مؤلف بزرگ تاريخ و اولين مؤلف تفسير قرآن، از آمل برخاسته‌اند. آمل چند بار بر اثر وقوع زلزله و جريان سيل ويران شد. آمل جديد در جوار شمال آمل قديم بنا شده و امروزه يكي از شهرهاي آباد و زيباي شمال ايران است.
درياچه ساهون در جنوب آمل و نزديكي روستاي نوا، درياچه سدلار در ارتفاعات غرب پلور از جاده هراز، چشمه آبگرم آب اسك در روستاي آب اسك بخش لاريجان، آبگرم رينه در روستاي رينه لاريجان، آبشار تيمره در واناي آمل، پل دوازده پله بر روي رودخانه هراز در وسط شهر آمل، بازار قديمي آمل، امام زاده عبدالله در 12 كيلومتري جنوب غربي آمل و بقعه مير حيدر آمل برخي از ديدني‌هاي شهر و شهرستان آمل هستند.
بابل از شهرهايي است كه در دوران اسلامي نيز وجود داشته و به نام‌هاي مامطيران، مامطير، بار فروش ده، بارفروش و بابل شناخته شده است. شاه عباس اول فرمان داده بود تا باغ ارم را در قسمت جنوبي شهر بابل بنا كنند. بابل در زمان فتحعلي شاه قاجار نيز اهميت قابل توجهي پيدا كرد. و قبل از انقلاب اكتبر روسيه، اين شهر از طريق بندر "مشهدسر" (بابلسر) با كشور روسيه ارتباط تجاري داشت و به يكي از مراكز مهم بازرگاني تبديل شده بود.
از بابل به سمت جويبار و ساري برانيد. در ميانه راه از مجموعه تالابي در جوار روستاي سيد محله در 25 كيلومتري ساري ديدن كنيد. اين تالاب داراي دو بخش (سراندون) و شمالي (بالندون) است. اين مجموعه تالابي به دليل اقليم مناسب، آب شيرين، پوشش گياهي و مواد غذايي، زيستگاه پرندگان و آبزيان بومي و مهاجر است. از محوطه سرسبز و دلنشين اين فضا لذت خواهيد برد.
دومين كرسي قديم طبرستان شهر ساريه بود كه ما به نام ساري مي‌شناسيمش. مقدسي مي گويد:" ساريه محلي است آباد، داراي چندين بازار و يك بارو كه گرد آن خندقي حفر شده. در آن شهر پارچه‌هاي فاخر بافته مي‌شود و مسجدي دارد كه درخت نارنجي در آن روييده و درخت بزرگ انجيري نيز روي پل شهر است."
اما آن ساري كه امروز مركز استان مازندران است، چه با پناهگاه حيات وحش دشت نازش، چه با آبشار داراب كلايش، چه با غار هيلدوي روستاي شورابش، پذيراي گردشگران است. مجموعه صفوي فرح آباد در 28 كيلومتري شمال ساري و برج رسكت در بخش دو دانگه ساري از بناهاي ديدني ساري و اطراف هستند.
آن زمان كه گوزن زرد ايراني در هيچ جاي ديگر جهان وجود نداشت، در جنگل‌هاي كنار رودهاي دز و كرخه دوباره كشف شد.
در سال 1337، 2 رأس از اين جانور به باغ وحش اپل در آلمان منتقل شدند و 6 رأس ديگر در سال 1342 به دشت ناز ساري انتقال يافتند. در نتيجه مراقبت‌هاي انجام شده تعداد گوزن‌ها افزايش يافت و به اين ترتيب گونه‌اي كه بيم نابودي كامل آن مي‌رفت، نجات يافت.
گوزن زرد ايراني با رنگ زرد متمايل به آجري و خال‌هاي سفيد، پستاندار بسيار زيبايي است كه شاخ آن در پايان هر سال از اوايل اسفند به بعد مي‌افتد و شاخ جديد بلافاصله رشد مي‌كند و در تابستان تكميل مي‌شود. ديدار از اين گوزن را در برنامه خود قرار دهيد.
از ساري به سمت نكا برانيد و از شمال آن به سمت زاغمرز و سپس به طرف خليج گرگان و ميانكاله برويد.
تالاب‌هاي آب شيرين زاغمرز و ميانكاله در برخي از ماه‌هاي سال مملو از پرندگاني هستند كه اين مكان را محل امني براي خود يافته‌اند. اين‌جا بهشت پرندگان بومي و مهاجر است.
دو اگر وجود دارد، يكي اين‌كه تومبيلتان شاسي بلند باشد و ديگري اين‌كه بتوانيد از درب نگهباني منطقه حفاظت شده ميانكاله عبور كنيد، آن‌وقت مي‌توانيد راهي را بپيماييد كه در سمت راستتان خليج گرگان واقع شده و در طرف چپتان، درياي مازندران.
در بخش شرقي ميانكاله، آشوراده، تنها جزيره در جنوب درياي مازندران قرار دارد. اين جزيره در واقع بخشي از خشكي شبه جزيره ميانكاله است و به نظر مي‌رسد بخش وسيعي از آن به زير آب فرو رفته است.
مسجد آشوراده را بايد معجزه اين جزيره ناميد، زيرا با وجود زير آب رفتن جزيره در سال‌هاى گذشته و ترك كردن خانه‌ها توسط اهالى، اين مسجد بزرگ هنوز پابرجاست و از آبادانى و رونق آشوراده در سال‌هاى گذشته خبر مى‌دهد.
بعد از ديدار از صحنه‌هاي شگفت‌انگيزي كه شايد نمونه‌اش را در جاي ديگر نتوانيد تجربه كنيد، دوباره به بندر اميرآباد برگرديد و راهتان را به طرف بهشهر ادامه دهيد.
اگر تا به حال از موزه ايران باستان بازديد كرده‌ايد، نام غار هوتو را كه در آن آثاري از زندگي انسان‌هاي غارنشين پيدا شده را در خاطر داريد. اين غار در نزديكي بهشهر قرار دارد و به اين ترتيب اين منطقه از هزاره‌هاي ماقبل تاريخ محل زندگي آدميان بوده است.
محل شهرداري بهشهر هم روزگاري عمارت و باغ صفوي "باغشاه" نام داشت. در بهشهر كاخ عباس آباد را فراموش نكنيد.
مسير و مقصد بعدي بندر گز، كردكوي و بندر تركمن است. بندر تركمن، لميده بر ساحل آرام خليج گرگان يكي از اولين شهرهاي مهندسى ساز ايران است كه هنوز خيابان‌هاى عريض و موازى آن اين ادعا را اثبات مى‌كند.
بندر تركمن به دستور رضا شاه احداث و به نام بندرشاه نام‌گذاري شد. در جنگ جهاني دوم، راه‌آهن سراسري ايران به اين شهر متصل شد.
بد نيست بدانيد كه اجراي سياست اسكان عشاير تركمن، احداث خط راه آهن سراسري، ايجاد فعاليت‌هاي بندري و احداث اسكله بارگيري، پيدايش سازمان‌ها و مؤسسات دولتي و ايجاد تسهيلات شهري، از جمله عواملي بودند كه در توسعه شهر بندر تركمن موثر واقع شدند.
اين سرزمين براي ما يادآور سنت‌ها و اسب‌هاي اصيل است. يادآور مسابقات اسب‌سواري و عروسي تركمن‌ها و رقص خنجر و مراسم آيين شصت و سه سالگي يا همان "آق‌قويون" است.
در ميان رقص‌ها و آوازهاي تركمنان، مشهورترين و ريشه‌دارترين رقص، رقص "ذكر خنجر" است. ذكر خنجر، يك نوع نمايش هنرى رايج در بين تركمنهاست و مثل بسيارى از بازي‌هاى محلى و بومى، ريشه در گذشته دور دارد. اين رقص كه به‌طور دسته جمعي و با لباس سنتي و خنجر بر كمر صورت مي‌گيرد، حالتي ذكرگونه دارد و برداشتي است عارفانه از حالت و جذبه صوفيان. اين رقص بصورت دسته جمعي توسط مردان صورت مي‌گيرد.
آق قويون هم تبلور احترام فراواني است كه آنان براي پيامبر بزرگ اسلام، حضرت محمد(ص) قائل‌اند. در رسم مزبور تقارن و هم‌سن بودن با حضرت محمد(ص) نشانه‌اي از كمال و تعالي تلقي مي‌شود. در طي چنين باوري است كه تقارن با سن پيامبر اسلام را با برپايي جشني از سوي مرد يا زن شصت و سه ساله تركمن همراه مي‌كند. در اين جشن، ميهمانان هم‌سن بودن با حضرت محمد(ص) را به زن و مرد تركمن شادباش مي‌گويند. فرد شصت و سه ساله در جشن شصت و سه سالگي اعضاي فاميل، همسايگان و اهالي محل را به ضيافت باشكوه خويش فرا مي‌خواند.
از بندر تركمن تا آخرين نقطه مسير، مخدوم قلي، پنجاه كيلومتر راه داريد.
گميش تپه در 18 كيلومتري شمال بندر تركمن قرار دارد. گميش تپه در زبان تركمنى به معناى تپه نقره‌اى است و از قديمى‌ترين شهرهاى استان گلستان به شمار مي‌رود. گميش تپه، خانه‌هاى چوبى دو و سه طبقه بسيار زيبايى دارد كه الگو گرفته از سبك معمارى عهد تزارى است كه در هيچ نقطه از ايران وجود ندارد و يكى از مهمترين جاذبه‌هاى اين شهر را تشكيل مى‌دهند.
بالكن‌هاى طبقه دوم، سقف‌هاى شيروانى و بهره گيرى وسيع از چوب ويژگى برجسته معمارى شهر و نشان از رونق آن در سال‌هاى نه چندان دور دارد كه تجار و بازرگانان براى تجارت با روسيه در اين شهر به داد و ستد مشغول بودند.
اين‌جا يكي از بزرگترين مراكز صيد خاويار در ايران و در نتيجه در جهان است.
يكي از جاذبه‌هاي گميش‌تپه تالاب بين‌المللي گميشان است. تالابي كه از شمال بندر ترکمن شروع مي‌شود و تا 8 کيلومتر در خاک ترکمنستان هم ادامه پيدا مي‌کند.
براي تمام كردن مسير سفرتان به سمت شمال و تا مخدوم قلي و مرز تركمنستان برانيد و افتخار طي كردن ساحل جنوبي درياي مازندران را براي خود كسب كنيد.
