به گزارش سفرنیوز، موضوع جلوگیری از تخریب اندک آثار و بناهای تاریخی باقی‌مانده در تهران باید در اولویت فعالیت‌های آن سازمان قرار گیرد تا اقداماتی عملی و فوری برای حفظ این‌گونه بناها اندیشیده و پیگیری شود.

طبق آخرین اعلام‌نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، محدوده تاریخی شهر تهران حدود 2250 هکتار است که در قلمرو حصار ناصری دیده شده است.

این قلمرو که به دارالخلافه ناصری شهرت داشته، تمام منطقه 12 و بخش‌هایی از منطقه 11 امروزی را شامل می‌شود. حدود تقریبی حصار ناصری نیز به ترتیب از شمال به خیابان انقلاب، از شرق به خیابان هفده شهریور، از غرب به خیابان کارگر و از جنوب به خیابان شوش امروزی می‌رسید. این حصار 12دروازه برای ورود و خروج به شهر داشت.

دروازه‌های شمیران (محدوده ایستگاه مترو دروازه‌شمیران)، دولت (محدوده ایستگاه مترو دروازه دولت) و یوسف‌آباد (محدوده چهارراه کالج) در شمال، دروازه‌های باغشاه (محدوده میدان حر)، دروازه قزوین (محدوده میدان گمرک) و دروازه گمرک (محدوده میدان رازی) در غرب، دروازه‌های دوشان تپه (محدوده میدان شهدا)، دروازه دولاب (محدوده تقاطع خیابان شهید عامری با هفده شهریور) و دروازه خراسان (محدوده میدان خراسان) در شرق و دروازه‌های خانی‌آباد (محدوده تقاطع خیابان خانی‌آباد و خیابان شوش)، دروازه غار (محدوده میدان هرندی) و دروازه‌شاه عبدالعظیم (محدوده میدان شوش) در جنوب قرار داشتند.

بعد از گسترش شهر تهران در زمان ناصرالدین‌شاه و تخریب حصار طهماسبی که به دستور‌شاه طهماسب صفوی به دور تهران کشیده شده بود، ناصرالدین دستور ساخت حصار جدید ناصری را در محدوده‌های جدید شهر صادر کرد.

البته باید دانست به سبب گسترش یکباره تهران بعد از دوره پهلوی و پیوستن روستاهای تاریخی شمیران و ری به تهران، بافت تاریخی فقط محدود به دارالخلافه نیست بلکه به‌طور مشخص بخش‌هایی از مناطق یک، 3، 6، 11، 12 و 20 را می‌توان به عنوان مناطق تاریخی در نظر گرفت. به عنوان نمونه محدوده عودلاجان در منطقه 12 در سال83 به‌عنوان بافت تاریخی ثبت ملی شد. از این‌گونه محدوده‌های محلی در تهران بسیار است که ثبت نشده‌اند.

جدای از مناطق ذکر شده، اماکن ارزشمند تاریخی دیگری در سایر مناطق تهران به چشم می‌خورد مانند حمام تاریخی یافت‌آباد و کن، قلعه رعیتی محله چیتگر، زندان تاریخی قصر، قصر عشرت‌آباد در داخل پادگان ولیعصر و قصر سلطنت‌آباد در مجموعه صنایع دفاع خیابان پاسداران و... .

در طرح جامع شهر تهران گستره وسیع‌تری به عنوان پهنه تاریخی شهر مشخص شده است. براساس اعلام مدیریت پایگاه بافت تاریخی تهران تعداد 2400 اثر واجد ارزش تاریخی در تهران شناسایی شده است که از آن تعداد تنها حدود 300 اثر به ثبت ملی رسیده است در حالی که این آمار نشان از عدم کفایت اقدامات صورت گرفته به منظور زمینه‌سازی برای حفاظت از آثار تاریخی است، از میان همین آثار واجد شرایط صدها اثر و بنا بر بعضی گزارش‌ها، حدود 800 اثر در سال‌های اخیر تخریب شده است.

علاوه بر این اخیرا شاهد موجی از تخریب در همان محدوده بناهای ثبت شده یا تاریخی هستیم؛ سرای دلگشا، خانه زند، مدرسه تقوی‌پیشگان، ساختمان پرچم و به عنوان آخرین نمونه ساختمان صداقت و خانه عامری‌ها و مجموعه اتحادیه و پیرنیا و ساختمان سینگر نیز در معرض تخریب قرار دارند و مجوز تخریب سینمای سعدی و مهمانسرای کوچه مروی (به معماری وارطان) صادر شده است و به عبارتی در مدتی کوتاه بیش از 30‌درصد از آثار موجود آسیب‌دیده یا از بین رفته‌اند و بخش عمده‌ای از آثار باقیمانده ساختمان امامزاده‌ها، مساجد، حسینیه‌ها، موزه‌ها، میدان‌ها، فضاهای عمومی، بناهای دولتی، سفارتخانه‌های خارجی، قصرها، کاخ‌ها و بعضا خانه‌های شخصی است که تاکنون کم و بیش از آسیب تخریب، مصون مانده است.

به منظور سرعت بخشیدن به روند صیانت و حفاظت از این آثار مصوباتی در سومین دوره شورای اسلامی شهر تهران ارائه شد و اعتباری برای شهرداری تهران به منظور کمک به سازمان میراث فرهنگی پیش‌بینی شد تا اقدامات لازم به منظور ثبت سایر بناها سرعت گیرد.

برای ساماندهی و حفاظت از ارزش‌های تاریخی و فرهنگی شهر تهران و در راستای تحقق اهداف سند چشم‌انداز 1404 و همچنین طرح جامع تهران و با توجه به اتفاقات تخریبی اخیر در بناهای ثبت شده و شاخص که عمدتا با مجوز صورت می‌گیرد، اقداماتی انجام شد و طی نامه‌ای که در تاریخ مرداد 1390 به رییس شورای شهر برای پیگیری داده شد تا سازمان میراث فرهنگی، شهرداری تهران گزارش اقدامات در جهت صیانت از آثار تاریخی و فرهنگی تهران ارائه کند که متاسفانه اقدامی صورت نگرفت. اینک که مدیریت جدید و پرتوانی با مسائل و مشکلات شهر تهران به خوبی آشناست و در سازمان میراث فرهنگی عهده‌دار امور است، شایسته است موضوع جلوگیری از تخریب اندک آثار و بناهای تاریخی باقی‌مانده در تهران در اولویت فعالیت‌های آن سازمان قرار گیرد تا اقداماتی عملی و فوری برای حفظ این‌گونه بناها اندیشیده و پیگیری شود.