به گزارش سفرنیوز، ساز قیچک باس با پیشینه تاریخی در سرزمین‌های شرقی، به‌منظور جایگزینی به جای ویلنسل در ارکستر ملی ایران که با ساختار موسیقی ایرانی تناسب ندارد، توسط هنرمندان گروه هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری ساخته شد.
سید عبدالمجید شریف‌زاده رئیس گروه پژوهشی هنرهای سنتی، با اعلام این خبر گفت: «ساز قیچک یکی از کهن‌ترین آلات موسیقی فلات ایران و بخشی از شبه قارهٔ هند بوده که از پیشینهٔ تاریخی قابل توجهی در میان سرزمین‌های شرق و جنوب شرقی ایران (سیستان و بلوچستان) برخوردار است.»
او افزود: «قیچک شهری امروزی، با بهره‌گیری از تکنیک‌های سازهای غربی به دو گونهٔ سوپرانو و آلتو ساخته و تولید شد که عمده‌ترین دلیل آن پر کردن کاستی‌های سازهای کششی در رپرتوار موسیقی سنتی ایرانی بود.»
شریف‌زاده با بیان اینکه این ساز از اوایل دههٔ پنجاه شمسی در اغلب ارکسترهای موسیقی سنتی ایرانی مورد استفاده قرار می‌گرفت که این روند تا امروز نیز ادامه دارد، تصریح کرد: «از این ساز مدل‌های مختلف قیچک سوپرانو، آلتو و باس ساخته می‌شود.»
او خاطرنشان کرد: «با توجه به اینکه در بسیاری از اجراهای موسیقی سنتی ایرانی برای تولید صدای باس از ویلنسل استفاده می‌شود (البته در استودیو و نه در اجرای زنده) که ساز ایرانی نیست و طبعاً با ساختار موسیقی ایرانی تناسب چندانی ندارد، ساخت ساز قیچک باس برای این خلأ صوتی در ترکیب موسیقی ایرانی پیشنهاد شد.»
به گفته رئیس گروه پژوهشی هنرهای سنتی، این ساز توسط سیامک قلمی و سمیرا عزیزی مطلق هنرمندان کارگاه سازسازی گروه هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری ساخته شد.
او با اشاره به این نکته که در طول سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی در زمینهٔ مقایسهٔ سازهای بلوچی با ویولن شده است، افزود: «لیکن بررسی تطبیقی تکنیک‌های اجرایی و امکانات بیانی در ساز قیچک و رباب با خانوادهٔ ویولن شکل نگرفته است.»
شریف‌زاده گفت: «برطرف کردن هوم صدا، رفع محدودیت نوازندگی در پوزسیون، استاندار شدن جایی‌نت‌ها، قابل استفاده بودن این ساز برای تمام چلیست‌ها با هر نوع سبک نوازندگی، کوک بسیار دقیق ساز با سهولت و سریع و حذف سیم‌گیر و پایه تاندون مواردی است که در پژوهش حاضر (ساخت قیچک بأس) تلاش شده رعایت شود.»
او مواد و مصالح در نظر گرفته شده در ساخت ساز قیچک بأس را، کاسه ساز از چوب توت، دسته و زیر گیریف چوب گردو، گیریف چوب آبنوس یا فوفل، خرک از چوب کبوده، سیم‌ها پیراسترو اواپیرازی، پوست ضخیم بره، گوشی‌ها طرح ویتنر، قورقوری و... دانست.
رئیس گروه پژوهشی هنرهای سنتی افزود: «نتایج نشان می‌دهد با وجود تمایز ظاهری ساز ویولن و قیچک، شباهت‌های زیادی از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی دست راست و چپ در این دو ساز می‌توان یافت.»
او تصریح کرد: «سازندگان این ساز با بهره‌گیری از آزمایشگاه‌های فیزیک و شیمی داخل و خارج از کشور و پژوهش گستردهٔ چندین ساله به رموز ساز گران کرومای ایتالیا دست یافته‌اند که از آن در ساخت ساز یاد شده بهره گرفته‌اند، به نحوی که ساز ساخته شده صدای مطلوب در ارکستر ملی ایران را فراهم می‌کند.»
