خاک مسلح، پایداری بناهای باستانی را بدون صدمه زدن به اصل بنا فراهم می‌کند
به گزارش خطوط پروازی، استاد ژئوتکنیک دانشگاه تهران گفت: «ویژگی اساسی بناهای خاک مسلح، نبود انواع بتن و میلگرد در اجرای آن‌ها است ، به همین دلیل هم می‌توان در صورت نیاز این بناها را بدون صدمه زدن به بنای اصلی برچید به این‌ترتیب خاک مسلح امکان تأمین پایداری بیرونی و درونی بناهای باستانی و قدیمی را بدون صدمه زدن به اصل بنا فراهم می کند.»
کامبیز بهنیا استاد ژئوتکنیک دانشگاه تهران که در نشست علمی «دومین همایش تخصصی توانمند سازی میراث معماری و شهری در برابر زلزله »سخن می گفت : با بیان این مطلب به طرح بخشی ای از مقاله اش با عنوان «نقش خاک مسلح در حفاظت و مرمت بناهای تاریخی» پرداخت و افزود: «روش خاک مسلح در اوایل دهه 1960 میلادی توسط معمار و مهندس فرانسوی هانری ویدال اختراع شد.»
او با بیان اینکه اصول کار این روش تأمین مقاومت کششی در توده‌های خاک است که خود در برابر فشار و برش مقاومت ندارند؛ یعنی خاک‌های عمدتاً دانه‌ای، تصریح کرد: «به‌این‌ترتیب اجرای دیوارهای نگهبان، پایه‌های کنار پل‌ها و دیگر بناهای خاکی میسر و ممکن و این بناها به‌خوبی جایگزین مصالح سنگی، بنایی و بتنی می شود.»
این استاد دانشگاه گفت: «ویژگی اساسی بناهای خاک مسلح، نبود انواع بتن و میلگرد در اجرای آن‌ها است و تنها نمای کار می‌تواند بتنی باشد به همین دلیل هم می‌توان در صورت نیاز این بناها را بدون صدمه زدن به بنای اصلی برچید به‌این‌ترتیب خاک مسلح امکان تأمین پایداری بیرونی و درونی بناهای باستانی و قدیمی را بدون صدمه زدن به اصل بنا فراهم می‌آورد.»
به گفته بهنیا با استفاده از این روش، اصول مرمت منطبق بر منشور ونیز برآورده می‌شود، درحالی‌که از وارد آمدن حداقل رانش افقی بر دیوارهای در تماس و حصول شرایط فیزیکی شیمیایی ثابت اطمینان حاصل می‌شود.
استاد ژئوتکنیک دانشگاه تهران با بیان اینکه حفظ سنگ‌های قدیمی و حساس ازجمله دست کندها، تونل‌ها و گور دخمه‌های حساس به عوامل طبیعی و جوی می‌تواند کاربرد این روش به‌حساب آیدتصریح کرد: «مطالعه موردی آرِفوریون در آکروپولیس آتن نمونۀ خاصی از مداخله نجات بخشی با استفاده از روش باز مدفون‌سازی به روش خاک مسلح است.»
او دلیل اصلی باز مدفون سازی آرِفوریون را تخریب پیوسته بقایای آن در اثر عوامل زیست‌محیطی و فیزیکی اعلام کرد و افزود: «نتایج حاصل از پایش سیستماتیک بنا، عملکرد مناسب استفاده از روش خاک مسلح در حفظ این بنای ارزشمند را بعد از حدود 10 سال نشان می‌دهد.»
جمعه مسجد اردبیل
در ادامه نشست «جمعه مسجد اردبیل، تحقیقات فنی و سازه‌ای از آسیب‌شناسی تا طرح سازه» مقاله مشترک علیرضا انیسی و علی لکی روحانی مطرح و هریک از نویسندگان به ارایه مطالبی در خصوص آن پرداختند .علی لکی روحانی با بیان اینکه جمعه مسجد اردبیل که روزگاری مسجد جامع شهر اردبیل بوده، امروز در محله "جمعه مسجد" بر روی تپه‌ای در کنار بلوار شهید آیت‌الله مدنی، در مرکز شهر اردبیل قرار دارد تصریح کرد: «این مسجد مستطیلی به ابعاد تقریبی می‌باشد که از دو قسمت اصلی یعنی یک گنبدخانه و یک ایوان مستطیل شکل که از سمت شمال به آن متصل است تشکیل می‌شود.»
او گفت: «در این مقاله ابتدا لرزه‌خیزی منطقه مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس به معرفی سازه جمعه مسجد، نتایج آزمایشات ژئوتکنیک و مقاومت مصالح، آسیب‌شناسی سازه‌ای بنا، مدل‌سازی و تحلیل عددی به روش اجزا محدود و در نهایت به طرح پیشنهادی پرداخته می‌شود.»
بازار تاریخی کاشان
« بازار تاریخی کاشان؛ نحوه شکل‌گیری، ساختار سازه‌ای، مصالح تشکیل‌دهنده آسیب‌شناسی و مشاهدات میدانی، تجارب بهسازی» عنوان مقاله مشترک محمد حسین مومنیان ،حسین تحقیقی و امیر حسین لذیذی بود که در ادامه نشست ارایه شد.
محمد حسین مومنیان با بیان گوشه ای از این مقاله گفت: «بازارهای تاریخی ایران، با ویژگی‌های منحصربه‌فرد، همیشه زبانزد جهانیان بوده به‌گونه‌ای که نام آن به همه زبان‌های جهان درآمده است.»
او با بیان اینکه در اغلب شهرهای ایران، بازارهای تاریخی به‌عنوان عنصر مهم شهری که دادوستد و تولید کالا در آن‌ها از دیرباز جریان داشته از شاخص‌ترین بناهای تاریخی هر شهر محسوب می‌شود.
این پژوهشگر با بیان اینکه مجموعه بازار تاریخی کاشان با ساماندهی فضاهای معماری و هم‌جواری با راه‌های بازرگانی باستانی، یکی از پررونق‌ترین و باشکوه‌ترین بازارهای ایران به شمار می‌آید تصریح کرد: «از دیرباز بازار کاشان به جهت ساماندهی منظم، معماری بی‌نظیر و باشکوه مجموعه فضاهایش، موردتوجه و تحسین بوده است.»
او افزود: «بر این اساس در مقاله حاضر، ابتدا روند شکل‌گیری و سپس ویژگی‌های معماری و ساختار سازه‌ای بازار تاریخی کاشان موردبررسی قرار می‌گیرد و برای شناخت ارزش‌های میراثی بازار کاشان که اطلاع آن، لزوم حفظ این بنای باشکوه را برای مردم بیش‌ازپیش روشن می‌نمایدو بخش‌های مختلف آن معرفی می شود.»
نشست های علمی دومین همایش تخصصی توانمند سازی میراث معماری و شهری در برابر زلزله در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال برگزاری است.
