پايگاه اطلاع رسانی گردشگری سفر نيوز

[نسخه مخصوص چاپ ]

SAFARNEWS.COM


افزایش تخریب محوطه های باستانی در تاریک‌ترین دوره میراث‌فرهنگی
تاريخ خبر: دوشنبه، 24 تير 1392 ساعت: 12:30

به گزارش سفرنیوز،تسریع روند تخریب گرایانه محوطه های باستانی از جمله شوش به عنوان کهن ترین پایتخت ایران طی این سال ها این محوطه عظیم تاریخی را با بحران های جدی مواجه کرده است.

دوره هشت ساله دولت‌های نهم و دهم دوره پرفراز و نشیب برای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بود. باستان‌شناسان معتقدند، تسریع روند تخریب‌گرایانه شوش به‌عنوان کهن‌ترین پایتخت ایران و یکی از مراکز مهم تمدنی و فرهنگی خاورمیانه و جهان، طی این سال‏ها به‌اندازه‌ای بود که این محوطه عظیم تاریخی را هم‌اکنون با بحران‌های جدی مواجه کرده ‏است.درحال‌حاضر محوطه باستانی شوش با تهدیدات مختلفی مواجه است. حفاری غیرمجاز در سطح گسترده از یک سو و میزان ساخت و ساز و فعالیت‌های عمرانی از سوی دیگر سبب شده که این محوطه با خطرات جدی مواجه شود.

«رحمت‌ نادری» باستان‌شناس غرب ایران در این باره می‌گوید: «ایران یکی از کشورهای غنی در زمینه میراث‌فرهنگی و آثار باستانی است. آثار فرهنگی این کشور دارای اهمیت بسیار زیادی در مطالعات باستان شناسی جهان هستند. در این بین هر روزه شاهد هستیم که به عناوین مختلف آثار سهوا و عمدا تخریب می‏شود و میزان تخریب‌هایی که گاهی به بهانه‌ فعالیت‌های عمرانی (مانند پروژه‌های سد سازی و راه‌سازی) انجام می‌گیرد در این دوره هشت ساله به حدی بوده که در این کوتاه نوشته نمی‌گنجد. تنها می‌توان به شوش، به عنوان نمونه‌ای کوچک از آن اشاره کرد که توسط برخی مسئولان سازمان میراث فرهنگی بی‌ارزش جلوه داده شد.»

نادری با اشاره به اینکه شوش یکی از مراکز مهم تمدنی و فرهنگی خاورمیانه و جهان است اما به‌شدت مورد بی‌توجهی مسئولان وقت قرار گرفته می‌گوید: «این محوطه عظیم یکی از شاخصه‌های فرهنگی در ایران محسوب می‌شود که در استان خوزستان و در جنوب غربی ایران قرار دارد. این محوطه که تقریبا 400 هکتار بوده برگرفته از ادوار مختلف فرهنگی است. اما در چند سال گذشته میزان تخریب‏ها در این مکان به‌شدت رو به افزایش بوده‏است.

این باستان‌شناس با بیان اینکه از یک‌سو، مسئولان بی‏ اطلاع و از طرفی نیز حفاران غیر مجاز باعث می‌شدند که هر روز اخباری درد ناک از وضعیت این محوطه با اهمیت منتشر شود. یک نمونه مربوط به ساخت هتل چند منظوره امیر زرگر در داخل محدوده محوطه شوش در سال 1388 می‌شود. با اینکه نقشه‌ها نشان می‌داد که هتل مذکور بین دو اثر مهم تاریخی این مجموعه یعنی کاخ آپادانا شوش و کاخ هخامنشی شائور ساخته می‌شود اما در کمال ناباوری ساخت هتل با تایید رییس سازمان میراث‌خوزستان و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‏دستی و گردشگری کشور رسید به‌طوری‌که حتی به مرحله محصور کردن منطقه مورد نظر نیز نزدیک شد.

اما اعتراض اهالی فرهنگ باعث شد که کار ساخت هتل در شوش متوقف شود و البته "حمید بقایی" در جواب این اعتراض‏ها اعلام کرد که جوسازی در تخریب شوش ارزش کارشناسی و قانونی ندارد. نهایتا این هتل ساخته نشد و این نمونه‏ ای از تخریب‌ها در محوطه‌های باستانی در دولت‌های نهم و دهم بود.

نادری اما درخصوص تاریک‌ترین دوره میراث‌فرهنگی اینطور می‌افزاید: «در دولت دهم ریاست سازمان به "حمید بقایی"، قایم مقام مشایی رسید و درواقع از همان زمان دوره افول سازمان میراث‌فرهنگی نیز آغاز شد. تخریب آثار شدت گرفته بود و عدم پاسخ گویی شفاف و باعث شد دوره تاسف‌برانگیزی برای میراث‌فرهنگی و آثار باستانی رقم بخورد. اما پس از رفتن بقایی نوبت به نفراتی رسید که هیچ‌ یک نه‌دست آورد مثبتی داشتند نه توان درست کردن اوضاع. در واقع یکی از دلایل ناکارآمد بودن این سازمان نبود تخصص و نداشتن آشنایی به مقوله میراث‌فرهنگی بود.»

هرچند که این باستان‌شناس، معتقد است، میزان انتقادات به این سازمان به‏اندازه ای است که در صورت پرداختن به آن مثنوی هفتاد من می‌شود. اما اتفاقات هشت‌ساله قطعا تجربه‌ای است که می‌توان در دولت آینده با استفاده از نیروهای متخصص و کارآمد به وضعیت نابسامان میراث‌فرهنگی سامانی نو ببخشد و در سایه مدیریتی قوی علاوه بر حفظ و صیانت از آثار با ارزش فرهنگی بار دیگر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و همچینین پژوهشکده باستان شناسی را احیاء کند.