اما و اگرها در کارآمدی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
سه شنبه، 13 آذر 1397     ساعت: 10:06
به گزارش خطوط پروازی،با تصویب طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در مجلس، امکان نظارت بیشتر بر این حوزه و تقویت مناسبات بین وزارتخانه ای فراهم خواهد شد ولی همچنان برخی از کارشناسان مخالف این طرح اند چون مشکل اساسی را ناشی از وجود ضعف در برنامه ها، اهداف و اجرا می دانند. به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، مجلس شورای اسلامی چهارشنبه هفته گذشته پس از اصلاح طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که شورای نگهبان ایراداتی بر آن داشت، طرح تشکیل وزارتخانه جدید را تصویب کرد. در فروردین ماه 1396 فوریت طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با رای موافق نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب شد اما بعد از تصویب کلیات طرح، ایرادات و اشکالاتی به این طرح وارد شد. اولین اشکال مربوط به مغایرت با برنامه ششم مبنی بر عدم گسترده شدن تشکیلات اداری بود. طبق این ایراد، کمیسیون مشترک طرح تشکیل وزارتخانه میراث فرهنگی، تبصره ای را برای رفع این مشکل ارائه داد که براساس آن 6 معاونت سازمان میراث در صورت تبدیل شدن به وزارتخانه، به 5 معاونت تقلیل می یابد که دراین صورت این وزارتخانه نه گسترده شود و نه بار مالی برای دولت داشته باشد. بعد از تصویب این طرح در مرداد ماه امسال، شورای نگهبان آن را مغایر اصل 75 قانون دانست. مغایرت این اصل مبنی بر افزایش هزینه عمومی دولت بود. همچنین شورای نگهبان هرگونه قوانین و مقررات مربوط به میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در مواردی که خلاف موازین شرع باشند، نظیر قوانین و مقررات قبل از انقلاب را دارای اشکال دانست. برای اصل 75، کمیسیون مشترک طرح تشکیل وزارتخانه با استناد به ماده ای در برنامه ششم توسعه ردیفی برای تامین هزینه های وزارتخانه ها، هزینه وزارتخانه میراث را از این محل در نظر گرفته اند. پس از اصلاح این طرح، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه چهارشنبه 7 آذر طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعاده شده از شورای نگهبان را با 159 رای موافق از 214 نماینده حاضر اصلاح کردند. براساس ماده واحده این طرح، از تاریخ تصویب این قانون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تمامی اختیارات و وظایفی که به موجب قوانین و مقررات با رعایت بند «د» ماده 29 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب هشتم مهر 86 با اصلاحات و الحاقات بعدی و بند «الف» ماده 28 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 13 اسفند 95 و بدون توسعه تشکیلات و افزایش نیروی انسانی به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تبدیل می شود. بر اساس این ماده، هزینه ناشی از تغییر عنوان دستگاه از محل صرفه جویی در هزینه های جاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تامین می شود. طبق تبصره این ماده، در تشکیل این وزارتخانه، رعایت موازین شرعی ضروری است. به نظر می رسد با اصلاحیه های مجلس بر طرح تشکیل وزارتخانه، راه حل مسئله چابک سازی و افزایش هزینه های دولت در تبصره های ماده واحده دیده شده و همچنین تاکید بر موازین شرعی هم اضافه شده است. به نظر می رسد از مهم ترین دلایل پیگیری این طرح توسط نمایندگان مجلس بحث نظارت پذیری این دستگاه توسط مجلس است. در شرایط فعلی رئیس سازمان میراث و معاون ریاست جمهوری در قبال سوالات نمایندگان مجلس پاسخگو نیست. حامیان این طرح، تشکیل وزارتخانه را ضروری می دانند چرا که این امکان را به نمایندگان مجلس می دهد تا بر عملکرد این دستگاه نظارت داشته باشند همچنین با نظارت مجلس اهداف افق چشم انداز بیست ساله در گردشگری امکان تحقق یابد. به گفته آنها، از نقاط مثبت این طرح این است که با تشکیل وزارتخانه، هر سه حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می توانند با قدرت عمل بیشتر و توان اجرایی بالا با وزارتخانه های دیگر به طور هم افزایی فعالیت کنند. چنانکه میراث فرهنگی به عنوان بانی حفظ میراث ملی ایران می تواند با وزارت علوم در راستای شناسایی و مرمت آثار ملی با کمک دانشگاهیان و باستان شناسان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای شناسایی و معرفی میراث ناملموس فرهنگی مثل شعر و داستان های محلی، فعالیت های هم افزا و مثبت داشته باشند. از نظر آنها، همچنین با تشکیل این وزارتخانه، حوزه صنایع دستی نیز می تواند با وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت فعالیت مشترک داشته باشد، چنانکه پیش از ادغام این سازمان، صنایع دستی زیر مجموعه این وزارتخانه بوده است. گردشگری نیز به عنوان یکی از سودآورترین صنعت های دنیا می تواند به طور چند وجهی با وزارتخانه های خارجه، صنایع، اقتصاد و ... همکاری داشته باشد. اما برخی از مخالفان این طرح بر این نکته تاکید دارند که با وزارتخانه شدن این طرح، مشکلات این سازمان همچنان پابرجا خواهد ماند. در این رویکرد توجه به مشکلات درون سازمان از جمله ضعف در برنامه ها، اهداف و راهبردها، روش های انجام کار، ابهام در قوانین، ضعف مدیریت منابع انسانی و ... است. در نتیجه به جای طرح وزارتخانه، می توان از طرق مختلف کم هزینه تری به توانمندسازی این سازمان پرداخت. در ارتباط با این موضوع «شکور پور حسین شقلان» نماینده مردم پارس آباد در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا گفت: به نظرم مشکل سازمان بودن یا وزارتخانه بودن نیست و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با همین ترکیب و تشکیلات می تواند به خوبی کار کند. به نظرم با تشکیل وزارتخانه مشکل گردشگری حل نخواهد شد، اتفاقا فکر می کنم سازمان چابک تر از وزارتخانه است. میراث فرهنگی و گردشگری با فراهم کردن بسترهای مناسب است که رشد خواهد کرد، با تغییر سازمان به وزارتخانه چیزی تغییر نمی کند. به هر حال طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بیم و امیدهایی تصویب شده است. برخی از دست اندرکاران با این بیم روبرو هستند که این تغییر صرفا تغییر نام سازمان به وزارت است و سبب هیچ گشایشی در امور گردشگری و اهمیت میراث فرهنگی نخواهد شد و از طرفی برخی دیگر با این امید هستند که بدین وسیله مسائل کاری راهنمایان گردشگری، تسهیل ورود گردشگران خارجی، اهمیت یافتن پروژه های باستان شناسی، رشد تولیدات صنایع دستی و دستیابی به بازارهای جهانی، احیای صنایع دستی در حال فراموشی و ... حل شود.