به گزارش خطوط پروازی،معادن جزو میراث و منابع طبیعی و ثروتهای ملی هر کشوری به شمار می روند. فلات ایران به تایید باستان شناسان در حدود ۶ هزار سال پیش سرشار از معادن مس، نقره و سرب بوده و سند آن استفاده از اکسیدفلزات برای رنگ آمیزی ظروف سفالی در نیمه دوم هزاره پیش از میلاد است که در منطقه فارس و خوزستان کشف شده اند.
زمین گردشگری از اشکال طبیعت محور در صنعت گردشگری است که بر فعالیت های مختلف معدن کاری نیز متمرکز می شود. کشوری مانند ایران با قدمتِ تاریخی و غنای فرهنگی و سابقهِ چندهزارساله در حفاری معادن می تواند در جهت ترویج تورهای ژئوتوریسمی بر پایه بازدید و بهره وریِ پایدار از معادن گام موثری بردارد.
دسته اول معادن باستانی و چندهزار ساله اند که امروزه تنها آثاری از فعالیت های معدن کاری و کوره های ذوب فلزات و تونلهایی در دل کوه ها باقی مانده، این معادن جزو میراث تاریخی و فرهنگی کشور به شمار می روند و می توان با تبدیل آن ها به سایت های زمین گردشگری و برگزاری تورهای ژئوتوریسمی، رونق و آبادانی را به شکل دیگری به آن منطقه بازگردانند. برگزاری تورهایی در قالب بازدید همگانی از معادن، آشنایی با میراث معدن کاری و آشنایی با طبیعت بی جان، بخشی از این فعالیت ها است.
دسته دوم معادنی است که در حال استخراج اند مانند معدن مس سرچشمه در استان کرمان که می تواند به لحاظ آموزشی و ارزش اقتصادی و علمی مورد توجه قرار گیرد. برگزاری تورهای بازدید از معادن در حال استخراج و همراه کردن آن با برنامه های آموزشی و تفریحی می تواند این معادن را به زمینه فعالی برای گسترش تورهای زمین گردشگری تبدیل سازد.
و دسته سوم معادن متروکه ایران هستند که در گذشته های دور مورد استخراج قرار می گرفتند و امروزه به دلایل مختلفی از جمله از دست دادن ارزش اقتصادی و یا اتمام ذخیره اقتصادی فعالیت خود را متوقف کرده اند. این معادن سایت های بسیار ارزشمندی برای جلب گردشگران به شمار می روند.
ایجاد ژئوپارک ها و پارک های موضوعی در محدوده معادن و برگزاری تورهای زمین گردشگری (ژئوتورها) و معرفی شیوه فعالیت های معدن کاری و شناخت میراث معدن کاری در کنار ایجاد مراکز تفسیر میراث و حفاظت از میراث طبیعیِ محدوده قرارگیری معادن، راهکار مناسبی برای راه اندازی و فعالیت دوباره معادن باستانی و معادن متروکه در قالب و نگاهی نو و تازه و همچنین ادامه فعالیت معادنِ فعال و مشارکت دادن معادن در حفاظت از میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی است.
نمونه هایی از این فعالیت ها در کشورهای مختلف دنیا مانند معدن لاس مدولاس در اسپانیا حتی به عنوان میراث جهانی و چشم انداز فرهنگی در فهرست یونسکو به ثبت رسیده است.
در برگزاری این تورها می توان با در اختیار گذاشتن لباس ساده، چراغ، کلاه ایمنی و … افراد علاقمند را به بازدید از معادن و فعالیت های معدن کاری دعوت کرد و در کنار ارائه آموزش های لازم و تفسیری، تجربه بازدید از این معادن را به بازدیدی متفاوت و منحصربفرد و آگاهانه تبدیل ساخت.
همچنین ایجاد پارک های موضوعی و مسیرهای پیاده روی به منظور حفاظت از طبیعت و مراکز تفسیر میراث نیز در محدوده قرارگیری معادن، گام موثری است که به تقویت تجربه اثرگذار در برگزاری این تورها کمک می کند.
برای اطلاعات بیشتر در این خصوص مراجعه شود به کتاب مبانی زمین گردشگری با تاکید بر ایران نوشته بهرام نکوئی صدری.
