به گزارش خطوط پروازی،«توریسم» را شاید بتوان نقطه مقابل «تروریسم» نامید. گردشگری از زندگی آرام و بدون چالش و لذت های ناگهانی حرف می زند و تروریسم از تخریب و مصدومیت و حملات ناگهانی. گردشگری در ذات خود بر سازندگی تاکید دارد و تروریسم بر تخریب و انهدام و هر جا پای تروریسم به میان می آید صنعت گردشگری تا مدت ها تحت تاثیر آن، با چالش های بسیاری روبه رو است. اما چرا تروریسم تا این حد بر توریسم تاثیرگذار است؟
گردشگری شبکه به هم پیوسته ای از سیستم های حمل و نقل است و حمله به یک مرکزِ حمل و نقل تاثیرات بسیار واضحی بر دنیای گردشگری دارد. از طرفی در صنعت گردشگری هر جزء در تقابل با سایر اجزا است و تخریب یک جزء فرآیند کاری سایر اجزا را مختل می کند.
گردشگری مستقیما با مردم سر و کار دارد و تروریست ها به راحتی می توانند در میان مردم نفوذ کنند، جزئی از آنها به نظر برسند و اعتماد آنها را جلب کنند. مهم تر اینکه تروریسم وابسته به رسانه است. تروریست ها به شدت علاقه دارند اخبار خود را منتشر و از این طریق قدرت نمایی کنند. از آنجا که حتی یک خبر تروریستی در گوشه ای از جهان به سرعت در کل دنیا مخابره می شود، انجام یک عملیات تروریستی می تواند تصویر مخربی از همان منطقه در ذهن و حافظه جهانیان ایجاد کند و تا مدت ها گردشگری آن نقطه را با چالش مواجه کند.
تروریست ها به طور کلی علاقه به دنبال کردن اهدافی دارند که در آنها یکی از این چهار مورد مطرح است: پتانسیل های تلفات جمعی، پتانسیل های انتشار رسانه ای قوی، مکان هایی که می توان از طریق آنها آسیب های جدی به اقتصاد وارد کرد و مکان هایی که در آنها می توان با تخریب نشانه های کلیدی یک کشور (مانند آثار تاریخی پراهمیت) احساسات عمومی را جریحه دار کرد و از این طریق به نمایش قدرت پرداخت. در تمامی این موارد گردشگری به صورت جدی آسیب خواهد دید و هر جا یک حمله تروریستی صورت می گیرد، میزان بازدید مردم تا مدت های بسیار از آن منطقه کم خواهد شد؛ اتفاقی که پس از یازده سپتامبر گریبان آمریکا را گرفت.
اوج آسیب تروریسم به گردشگران
صنعت گردشگری آمریکا پس از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ حدود ۲ بیلیون دلار ضرر کرد. خطوط هواپیمایی داخلی آمریکا ۱۰۰ میلیون دلار متضرر شدند و نرخ اشتغال در حوزه گردشگری تا ۵ درصد کاهش یافت. پس از آن حادثه تا سال ۲۰۰۲، حدود ۳۳۵ هزار نفردر جهان کارشان را از دست دادند که ۱۴۱ هزار نفر در حوزه اقامت و هتلداری و ۹۳ هزار نفر در حوزه هواپیمایی فعالیت داشتند و این اتفاق ۵ بیلیون دلار به خطوط هوایی جهان و حدود ۶ بیلیون دلار به صنعت هتلداری جهان آسیب زد. آمارهای بین المللی (ایندکس جهانی تروریسم) نشان می دهد که از سال ۱۹۷۰ تا سال ۲۰۱۴ بیش از ۱۲۵ هزارعملیات تروریستی در۱۶۲ کشور جهان رخ داده است.
تاثیرات مستقیم آن را افرادی متحمل شده اند که مستقیما با خطوط هواپیمایی، هتل ها، رستوران ها، آژانس های مسافرتی و سایر صنایع درارتباط بوده اند و تاثیرات غیرمستقیم آن همان هایی است که بر بخش های دیگر اقتصاد یک کشور پس از یک حمله تروریستی تاثیر می گذارد. بر اساس همین ایندکس جهانی، ۱۶۱ هزار و ۸۳۴ گردشگر در طول سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ قربانی عملیات تروریستی شده اند و افراد بسیاری نیز آسیب دیده یا پول و دارایی خود را در سفر از دست داده اند. این آمار در سال ۲۰۱۴ به اوج خود رسیده است؛ یعنی ۳۲ هزار و ۷۲۷ گردشگر در این سال کشته شدند که بیشترین آنها مربوط به گردشگران حوزه خاورمیانه بود و تعداد کمتری به اروپا، آمریکا و سایر نقاط جهان اختصاص داشت.
ضمانت گردشگری و مدیریت بحران
اما یک قانون کلی وجود دارد که می گوید هرچیز که بشر می سازد روزی علیه خودش استفاده خواهد شد. قانون دیگری هم می گوید هر چیزی ضد خودش را در درون خودش می پروراند؛ پس هیچ چیز در این دنیا قابل اعتماد نیست. به همین علت است که همیشه در آرام ترین شرایط هم باید به بحران های احتمالی فکر کرد و برای آن چاره ای اندیشید. مدیریت بحران نیز از همین جا نشات می گیرد. مدیریت بحران برخلاف نامش مدیریت دوران آرامش است؛ به عبارتی، بهتر است آن را مدیریت پیشگیری از بحران بنامیم تا همیشه برای شرایط بحرانی آماده باشیم؛ آن هم زمانی که در قلب منطقه ای از جهان قرار داریم که بیشترین آمار قربانیان این حملات را در دودهه اخیر داشته است. همین بحران و مدیریت بحران است که ضمانت در گردشگری را به یک بازی پرخطر مدیریتی برای حرفه ای های گردشگری تبدیل می کند.
کسی که به صورت حرفه ای در صنعت گردشگری فعالیت دارد تا حدی خطر فعالیت در این حرفه را پذیرفته است. گردشگران هم تا حدودی می دانند که وقتی به منطقه ای سفر می کنند چه خطراتی ممکن است آنها را تهدید کند. از قضا تروریسم هم غیر قابل پیش بینی است. اینجا است که موضوعی به نام «ضمانت گردشگری» خودش را نشان می دهد.
ضمانت در گردشگری بر بهبود اوضاع در شرایط بحران و پس از آن تمرکز دارد. ضمانت برگرفته از صنعت بیمه است و بحران زاییده جرم و جرم شناسی. ضمانت به معنی کنترل اوضاع است که شامل آموزش، پژوهش، بررسی های تفصیلی، شناخت محیط (بسیار بیش از شناخت جغرافیایی و فرهنگی) و از همه مهم تر آموزش نیروهای انتظامی و پلیس است.
چیزی که در هر رخدادی باید بدانیم این است: وقتی حادثه ای منطقه ای را تحت تاثیر خود قرار می دهد، تکلیف گردشگرانی که درگیر این حادثه شده اند، چیست؟ آنها باید چگونه مراقبت و حمایت شوند؟ ۱۱ سپتامبر شاید نقطه عطفی در تاریخ سفر و گردشگری بود؛ دوره ای که بسیاری از دست اندرکاران گردشگری دانستند که بدون ضمانت در گردشگری، هیچ بازاریابی در این صنعت دوام نخواهد داشت.
