به گزارش سفرنیوز، یک استاد دانشگاه معتقد است: «درخصوص معنا و مفهوم و شاخصه‌های گردشگری حلال اتفاق نظر بین فعالان این حوزه وجود ندارد.»
گردشگری حلال در حدود 10 درصد از کل بازار گردشگری جهانی را دراختیار دارد ولی با سرعت بسیار بالایی در حال رشد است. این سرعت به اندازه‌ایست که 11 درصد از کل پول خرج شده در سطح جهان در سال 2014 توسط گردشگران مسلمان هزینه شده‌است. چنانکه هزینه و یا پول خرج شده در سفر مسلمانان به مناطق دوردست بالغ بر 142 میلیارد دلار بوده‌است که جدا از مراسم حج و عمره است.
دراین میان کشورهای مسلمان با بالاترین مصرف مواد غذایی و ارزش مالی بالغ بر 190 میلیارد دلار در بازار جهانی غذا همانند اندونزی ، یا کشوری چون ترکیه که ارزش آن دربازارجهانی 168 میلیارد دلار برآورد شده یا کشور پاکستان به ارزش 108 میلیارد دلار و ایران جایی که بازار آن طبق آمار منتشر شده در سال 2013 برابر با 97 میلیارد دلار دراین صنعت نقش مهم و تعیین کننده ای دارند.
درهمین حال مالزی و امارات و سپس استرالیا در شاخص جهانی غذای حلال براساس تمرکز بر شاخصه هایی که برسلامت اکوسیستم غذای حلال دراین کشورها نسبت به اندازه و حجم این تولیدات استوار است، جایگاه برتر را دارند.
نمونه گردشگری حلال در کشوری چون امارات و تلاش های گسترده درزمینه های مختلف از جمله ایجاد برند گردشگری حلال ، ارایه و طراحی استانداردهای گردشگری حلال و نمایندگی آن برای ارایه گواهینامه گردشگری حلال یا برند معتبر حلال به کشورهای مختلف غیر اسلامی است.
باوجود آنکه ایران به عنوان کشوری مسلمان در دنیا شناخته شده‌است اما با توجه به نبود تبلیغات و بازاریابی در این حوزه نتوانسته درخشان عمل کند.
گفته می‌شود کل پول خرج شده توسط مسلمانان در سفرهای خارجی به 233 میلیارد دلار تا سال 2020 افزایش خواهد یافت. اما سهم ایران از این بازار چقدر است؟
«محمود ضیایی» دانشیار گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه علامه طباطبائی با تاکید برآنکه در خصوص گردشگری حلال، دو نکته را باید مد نظر قرار داد به خبرنگار گردشگری CHN می‌گوید: «هنگامی که کشوری با حاکمیت اسلامی اداره می‌شود پیش فرض تمام امور بر اسلامی بودن و به تبع آن حلال بودن فعالیت‌هاست. از طرف دیگر کسانی که از این بحث به عنوان یک امتیاز نسبی استفاده می‌کنند آنهایی هستند که حکومت اسلامی ندارند و شریعت در آن جاری نیست. از این رو به عنوان یک ظرفیت مثبت از آن بهره می‌برند. اما کشوری مانند ایران که به عنوان کشوری مسلمان شناخته شده‌است حلال بودن امور در آن امری روشن است.»
او ادامه می‌دهد: «نبود ساحل مختلط، سرو نشدن مشروبات الکلی، پوشش اسلامی پرسنل فعال در حوزه‌های مختلف، طراحی نمازخانه و... از جمله مواردی است که در کشورهای مسلمان به طور حتم رعایت می‌شود. ایران نیز از این امر مستثنی نیست و تمام این عناصر در آن رعایت می‌شود.»
او معتقد است: «هرچند تبلیغات در این حوزه بسیار اهمیت دارد اما اینکه کشوری ادعا می‌کند که بستنی حلال تولید می‌کند ملاک نیست اما اینکه از آب چشمه‌ای مانند زمزم در تولید آن بهره جسته در حوزه بازاریابی و تبلیغات جای می‌گیرد. از دیگر سو ایران کشوری است که تمام امور حلال در آن مد نظر قرار می‌گیرد و تمام عناصری که سایر کشورها از آن به عنوان بار تبلیغاتی در این حوزه استفاده می‌کنند را داراست اما اینکه تا چه اندازه از این ظرفیت برای جذب گردشگر استفاده می‌کند جای سوال دارد. به طور مثال، در تمام فرودگاه های بین‌المللی کشور، نمازخانه در نظر گرفته‌شده‌است هرچند ممکن است جذابیت و اتمسفری که باید القا کننده این امر به مخاطب باشد را نداشته باشد اما در همه جا هست این درحالی است که سایر کشورهای غیر مسلمان از این بخش به عنوان یک عنصر مثبت برای تبلیغات گردشگری حلال بهره می‌جویند.»
با این وجود، ضیایی بر فقدان وفاق نظر بین استادان دانشگاه، مسئولان گردشگری و مدیران اجرایی تاکید می‌کند.
این استاد گردشگری می‌گوید: «درخصوص معنا و مفهوم و شاخصه‌های گردشگری حلال اتفاق نظر بین فعالان این حوزه وجود ندارد. در این میان چند سوال مطرح می‌شود؛ آیا گردشگری در قلمرو کشورهای اسلامی می‌تواند غیر حلال هم باشد؟ مفهوم گردشگری حلال چیست؟ آیا کشورهای مسلمان وفاق نظر در این باره دارند؟ تعریف ما از کشور مسلمان چیست؟ طیف کشورهای مسلمان کدام است؟ آیا در کشورهایی مانند عربستان و ایران، امکانات غیر حلال هم ارائه می‌شود؟»
ضیایی خاطرنشان می‌کند: «این مهم که از امکانات موجود در کشور، به عنوان یک محصول تبیلغاتی در حوزه گردشگری حلال بهره جوییم یک مبحث است و اینکه کشوری با حاکمیت غیر مسلمان، به دلیل دارا بودن جمعیتی مسلمان در صدد ارائه محصولات حلال برآید بحث دیگری است.»
او معتقد است: «در کشوری مانند ایران که حاکمیت آن با اسلام است، استاندارهای اقامتی و پذیرایی نیز با توجه به این حاکمیت تعریف و اجرا شده‌است از این رو به لحاظ نظری تعریف استاندارهای حلال با کشورهای اسلامی خواهد بود. اما این را هم قبول داریم که با وجود آنکه سایر کشورهایی که از این مزیت به طور نسبی برخوردار هستند، بهره‌های فراوانی از آن می‌برند و ما نتوانسته‌ایم از داشته‌هایمان درست استفاده کنیم. در این خصوص نیز باید مدیریت و برنامه ریزی صحیحی را اعمال کنیم.»
