به گزارش سفرنیوز، حفاری غیرمجاز و پیشروی کشاورزی تا پای قلعه تاریخی مورچان باز هم زمینه تخریب یک اثر تاریخی دیگر را فراهم آورد. این قلعه تاریخی که در شمال غربی شهر کاشان و در منطقه ای بین راوند ـ نوش آباد قرار دارد روزی نیست که دستخوش تهدیدات عوامل انسانی قرار نگیرد.
همه چی از یک روایت شروع شد. روایتی از مورچه‌های قلعه و خمره‌ای پر از طلا. حکایت راه مورچه‌ها و رسیدن به گنج از دوره صفویه میان اهالی منطقه رایج است. مستندات تاریخی هم به این روایت اشاره‌ای می‌کنند اما آنچه که مسلم است و غیرقابل انکار وضعیت قلعه مورچان است که به‌خاطر داستان‌های طول و دراز از جا کنده می‌شود.
قلعه مورچان از جمله بناهای تاریخی منطقه کاشان است. در نزدیکی راوند هنوز می‌توان بخش‌هایی از دیوارهای به‌جا مانده از این قلعه تاریخی را مشاهده کرد. با این وجود گفته می‌شود، قدمت تاریخی این بنای باستانی مشخص نیست برخی کارشناسان قلعه مورچان را مربوط به دوره اسلامی اما قبل ازدوره صفویه می‌دانند.
«رضا نبی راوندی» فعال در حوزه میراث فرهنگی در اینباره می‌گوید: «قلعه مورچان یکی از دژ‌های تاریخی راوند کاشان محسوب می‌شود که درحال‌حاضر با مشکلات مختلفی مواجه است».
او که معتقد است از دژ مورچان جز دیوار‌ه‌ها چیزی باقی‌نمانده ادامه می‌دهد: «به‌تازگی طی بازدیدی که از دژ داشتم متوجه عوامل مخربی شدم حفاری‌های غیرمجاز در اطراف آن، نداشتن حریم مشخص و پیشروی کشاورزی تا پای دیوارهای قلعه از جمله اتفاقاتی بود که فضای پیرامون اثر را مورد تهدید قرار می‌داد.
نبی راوندی می‌گوید: «با بررسی و مطالعه این قلعه می‌توان به رمزگشایی بخشی از تاریخ منطقه پرداخت. اما جای تعجب است که کارشناسان توجهی به آن ندارند. روند بی‌تفاوتی تا جایی پیش رفته که انواع تخریب‌ها را می‌توان در اطراف قلعه مشاهده کرد.»
درخصوص وضعیت قلعه تاریخی مورچان بارها با یزدان مهر رئیس اداره کل میراث‌فرهنگی کاشان تماس گرفته شد. اما این مدیر هم پاسخگویی تماس‌های مکرر نشد.
اما در مستندات تاریخی و در کتاب تاریخ کاشان، تالیف عبدالرحیمکلانتر ضرابی (سهیل کاشانی) در صفحه 119 راجع به قلعه مورچان چنین آمده است: «راوند یکی دیگر از قلاع مقبره کاشان قلعه مورچان است که در کنار جاده میان نوش آباد و علی آبادواقع شده و چندان عرض و طولی ندارد ولی بسیار متین و منیع برپا شده است اما بانی و زمان بندی آن مطلقا معلوم نیست.»
در مورد علت نامگذاری قلعه مورچان هم روایت‌های مختلف نقل شده است چنانچه گفته می‌شود، در اطراف قلعه آثار چند رشته قنات مخروبه مشاهده می شود که از دوران صفویه باقیمانده است و وجود این قنوات بیانگر آنست که در اطراف قلعه تا حوالی نوش‌آباد زراعت می‌شده است اما روایتی که اهالی نقل می‌کنند اینگونه است، در زمان‌های گذشته، هنگام درو و خرمنگندم عدهای از خوشهچینان گندم‌های جمع آوری شده را نزدیک قلعه گذاشتهبوده اند که در فرصت مناسب به خانه ببرند. یک شب متوجه می‌شوند که انبوهای از مورچه‌ها مثل طناب سیاه و کلفتی بین محل گندم‌ها و قلعه کشیده شده‌اند و پس از بررسی می‌بینند که مورچه‌ها عمده گندم‌های آنها را به داخل سورخ خود بردهاند.
وقتی سوراخ مورچه ها را می‌شکافند تا گندم‌ها برداشته شود در زیر زمین با سه عدد خمره بزرگ سفالی مواجه می شوندکه دو تای آن پر از گندم و سومی پر از سکه های طلا بوده است. موقع تقسیم سکهها با هم اختلاف پیدا می‌کنند و موضوع به اطلاع حاکم میرسد و حاکم وقت که زمان یکی از پادشاهان صفویه بوده است همه سکهها را از آنهادریافت و به خزانه تحویل می‌دهد و از همان زمان این قلعه به قلعه مورچگان و به مرور زمان به قلعه مورچان موسوم می‌شود.
اما آنطور که "نبی راوندی" می‌گوید پیش از این سیفالله امینیان مدیر سابق میراث‌فرهنگی کاشان قدمت قلعه مورچان راوند را سه هزار ساله اعلام کرده بود. او معتقد بود قلعه مورچان مامن و پناهگاه مردم و درواقع کاروانسرایاین منطقه بوده است.
این قلعه دارای پایههای کهن بوده که درحال‌حاضر از 15 مهره خشتی و 14 متر ارتفاع دیوار، جز بخشی کوچک اثری باقی‌نمانده است. راوندی‌ها از میراث‌فرهنگی کاشان انتظار دارند که توجه بیشتری نسبت به این اثر تاریخی داشته باشند.
