به گزارش سفر نیوز، کندلوس؛ کولاژی هنرمندانه از زندگی انسان و طبیعتزندگی انسان وقتی با طبیعت هماهنگ می‌شود، کولاژی زیبا و هنرمندانه خلق می‌شود. روستای تاریخی کندلوس یکی از همان کولاژهاست. راه کوتاه است و در مسیر پر پیچ جاده چالوس به طبیعتی بکر و خاطره‌ای ماندگار ختم می‌شود.
مقصد چندان دور نیست و می‌توان سفری سبز به دل طبیعت داشت. مقصد کندلوس است اما چون روستاهای کوچک و بزرگ زیبایی مانند انگاس، حیرت، نیچ‌کوه و فیروزآباد نزدیک به کندلوس و در منطقه کجور قرار دارند، بهتر است فقط به دیدن کندلوس اکتفا نکنید.
روستای کندلوس در دامنه البرز، چشم‌اندازی به غایت زیبا دارد و از خانه‌های چوبی با سقف‌های چوبی که به آنها «کله چو» می‌گویند، درست شده و درختان میوه و به‌ویژه گردو بر زیبایی‌های این روستا افزوده است.
کندلوس فقط به خاطر طبیعت زیبا و سرسبزیش مشهور نیست، بلکه مجموعه فرهنگى کندلوس چهره روستا را تغییر داده و آن را به یکى از قطب‌هاى گردشگرى استان مازندران تبدیل کرده است. این مجموعه تفریحى و تاریخى در سال 1367 برای نشان دادن ارزش فرهنگ و هنر و سنت مردم کجور، پس از سال‌ها تلاش توسط «على اصغر جهانگیرى» ساخته شد.
دهکده کندلوس که بخشى از میخ‌ساز محسوب شده و شامل محله‌هایى به نام‌هاى درزى‌کلا، ملاکلا، جورسرى، جیرسرى، بنیم‌سرى و سرى‌دله می‌شود در دامنه‌هاى سرسبز و کوهستانى البرز قرار گرفته و شاهد تمدن‌هاى گوناگونى در ادوار مختلف از پیش از تاریخ بوده است. امروزه میخ‌ساز شامل چهار دهکده به نام‌هاى پیده، گیل‌کلا، میرکلا و کندلوس است.
روستای کندلوس با بافت نسبتاً متراکم، در شیب ملایم دامنه‌ی کوه البرز واقع شده و کوچه‌های روستا پیچ در پیچ و سنگفرش است. خانه‌های قدیمی غالباً در دو طبقه، با سقفی شیروانی ساخته شده و پوششی سفالی دارند. دیوارهای گلی، ایوان‌های کوچک، پنجره‌های چوبی و معماری ساده، زیبایی خاصی به آن بخشیده است. واحدهای مسکونی جدید، بیشتر ویلایی بوده که با بافت قدیم و سنتی روستا ناهمگون است.
پوشاک بیشتر اهالی روستای کندلوس، مانند سایر نواحی روستایی استان مازندران است. با این تفاوت که زنان کندلوس در مراسم خاص و همچنین اعیاد مذهبی مانند عید قربان و غدیر یا میلاد پیامبر (ص) و عید نوروز از لباس‌های محلی شامل، دامن پرچین، پیراهن، جلیقه و روسری استفاده می‌کنند.
نخستین چیزی که در کندلوس جلب توجه می‌کند، تولید گیاهان دارویی است که در آغاز ورود به روستا به چشم می‌آید. از همان نقطه، جاده دو شاخه می‌شود؛ یک راه از بخش پایین روستا و چشمه آب می‌‌گذرد و به سمت نیش‌کوه می‌رود. جاده دیگر به بخش بالای روستا و پارک منتهی می‌شود.
کمی بالاتر از پارک، موزه کندلوس جای دارد که مشرف به کل روستاست و در نوع خود، از جاهای دیدنی ایران است. نوعی موزه مردم‌شناسی که از چندین بخش تشکیل شده است.
حدود 15 دقیقه پیاده‌روى از میان کوچه هاى باریک و سنگفرش روستا کافى است تا به موزه برسید. البته اگر غرق نگاه به خانه‌هاى روستاى کندلوس که همچون بسیارى از روستاهاى تاریخى زیباست نشوید که طبیعتاً زمان رسیدن شما را به موزه طولانى‌تر مى‌کند. در این موزه انواع سفالینه، ظروف چینى، اسناد، کتب خطى، زیورآلات، عینک، تفنگ‌هاى قدیمى از دوران صفویه تا معاصر یافت مى‌شود.
آثار این موزه همگى مجموعه شخصى على اصغر جهانگیرى است. به گفته جهانگیرى، او از آغاز کودکى به جمع کردن اشیاى قدیمى علاقه داشته و یکى از سرگرمی‌هایش خرید اشیاى قدیمى از پیرها و قدیمى‌ترها در این روستا و روستاهاى اطراف بوده است. او با معاوضه قند و چای و سیگار، قباله‌ها، اسناد، سکه، سفال جمع آوری کرده و آنها را از دید خانواده پنهان می‌داشت.
بناى اصلى موزه دو طبقه است که در هر طبقه 3 اتاق قرار دارد و در ویترین‌هاى آن آثار و اشیاى مختلفى به نمایش درآمده است. در این موزه نواری مرتب در حال پخش است که درباره آثار موزه توضیح مى‌دهد. این نوار در هر کدام از بخش‌ها و اتاق‌هاى موزه به طور مجزا پخش و توضیحات مربوط به همان قسمت را ارائه مى‌دهد.
این موزه در بخش هنرهاى سنتى بافته‌ها، پوشاک و زینت‌آلات روستایى، مجسمه‌ها و نقاشى‌هاى سنتى و قهوه‌خانه‌اى را به نمایش گذاشته است. در بخش ظروف و ابزارآلات فلزى و چوبى روستایى و شهرى نیز از «کله‌چو» تا دوک نخ‌ریسى، از جنگ‌افزار تا وسایل دامدارى و شکار، از پیه‌سوز و چراغ بادى تا چراغ‌هاى گردسوز، از نمد و جاجیم تا هنر سوزن‌دوزى گردآورى شده است.
موزه فرهنگی کندلوس، با داشتن بیش از 300 قفل، مجموعه‌ای کم‌نظیر از قفل‌ها را در اختیار دارد که انواع قفل‌های مختلف ایرانی و خارجی را شامل می شود. قفل‌ها بیشتر به اشکال حیوانات درست شده‌اند. نمونه دیگر از قفل‌ها موجود در موزه، قفل رمزدار با حروف ابجد، دو کلیدی یا سه کلیدی، طلسمی و صندوقی است. پاسپورت قدیمی ایرانی، عکس‌های سفر ناصرالدین شاه به کندلوس، و کتاب منظوم فارستان، اثر سعدی از دیگر آثار موجود در موزه است.
موزه گیاهان دارویى مجتمع کشاورزى کندلوس در سال 1365با هدف کشت، پرورش، تولید و بسته‌بندى گیاهان اصلى دارویى و معطر و همچنین تولید اسانس‌ها و روغن‌هاى گیاهى تأسیس شد و براى نخستین بار در ایران مبادرت به برپایى باغ بوتانیک (موزه گیاهان دارویى) در زمینى به مساحت 10 هکتار کرد که با کاشت بالغ بر 250 گونه گیاه ژنتیک ارزشمند در ایران به تولید و عرضه محصولات گوناگون در زمینه‌هاى مختلف اقدام کرده و محصولات خود را به کشورهای دیگر صادر مى‌کند.
روستای نیچ‌کوه یکی از زیباترین روستاهای بخش کجور است که از شمال به جنگل ترمک و لیمن‌کوه (مرز روستای گیل‌کلا) از جنوب به گردونه تاریک نو (مرز روستای میناک) از مشرق به کوه دردنگ و دایجک و از مغرب به اس.پی.او (سپیدآب) ختم می‌شود. این روستا حدود 5 کیلومتر با کندلوس فاصله دارد.
روستای نیچ‌کوه دارای آب و هوایی سرد و مرطوب است. هوا در بیشتر مواقع نظم فصلی ندارد. زمستان‌های این روستا بسیار سرد و با بارش برف همراه است و دارای تابستان‌هایی معتدل و خشک است. بارندگی زیاد از یک سو موجب تنوع پوشش گیاهی شده و از سوی دیگر کشاورزی و باغداری را به شغل اصلی مردم تبدیل کرده است.
روستای نیچ‌کوه مانند دیگر مناطق مازندران با قرارگیری در دامنه‌ها و ارتفاعات و با داشتن جنگل‌های بی‌شمار و دشت‌های بی‌نظیر، دارای پوشش گیاهی غنی و همچنین جانوران متنوعی است که بسیاری از آنها در معرض خطر قرار دارند اما همچنان گردشگران را فرا می‌خواند
آرامگاه امامزاده فضل و فاضل با قدمتی 100 ساله، یکی از اماکن زیارتگاهی روستای کندلوس است. بنای آرامگاه، برج آجری کوچک و چهار ضلعی است که کتیبه‌ای از آیات قرآنی در صحن آن قرار دارد. این آرامگاه در شرق روستا واقع شده است.
اگر چه مراسم و آیین‌های سنتی آنان روبه انقراض است اما هنوز در گوشه و کنار دهکده‌های کجور روح تعاون و همیاری دیده می‌شود. این روستا دارای آداب و رسوم و فرهنگی غنی و سنتی است. مردم کندلوس دارای جشن‌ها و آیین‌های خاصی هستند که بخشی از آنها مانند جشن تیرگان باقی‌مانده جشن‌های بسیار کهن است. از جمله، مراسم بسیار زیبایى به نام «مراسم سال‌مج» (خوشقدم) در آغاز سال نو اجرا مى‌شود. در این مراسم ابتدا نام چند کودک یا نوجوان خانواده را انتخاب و با استخاره از قرآن مجید نام هر یک که خوب آمد به عنوان سال‌مج انتخاب مى‌شود. این کودک یا نوجوان به محض تحویل سال نو با سینى محتوى کلام‌الله مجید، سبزه، شیرینى و یک ظرف پر آب قبل از دیگران وارد خانه مى‌شود و با ظرف آبى که در دست دارد آب در گوشه اتاق‌ها مى‌ریزد و به این ترتیب سالى پربار و پربرکت براى خانواده به ارمغان مى‌آورد.
این مردم دارای افسانه‌هایی چون «مینا و پلنگ» و «قوز بالای قوز» هستند و در بخش موسیقی و اشعار نیز دارای اشعار نغز و زیبایی چون «رعنا کندلوسی» و «امیری» هستند. همچنین بازی‌های سنتی مانند «کلشت‌کا» (keleshteka) و «سی‌کل‌کا» (sikeleka) دارند. کندلوسی‌ها همچنین برای زمان و گاه‌شماری دارای اصطلاحات خاصی هستند.
در داستان مینا و پلنگ، مینا دختر کندلوسی صدای خوبی داشته و هر شب در اطاق خود آواز می‌خواند. پلنگ که شیفته آواز مینا بود، به نزدیک پنجره می‌آمد تا به آواز مینا گوش دهد و همین امر ماجراهایی در روستا رقم می‌زند و می‌تواند بیانگر نکاتی از فرهنگ منطقه باشد.
حیرت نام روستای بسیار زیبای دیگری در منطقه کجور است که در آن گل‌های زینتی و میوه‌های فصلی به وفور یافت می‌شود. تنوع جانوری در این منطقه بسیار زیاد است که شامل جانوران اهلی و غیر اهلی می‌شود. مردم این منطقه اغلب به کار کشاورزی و دامپروری مشغول هستند.
روستای حیرت حدود 50 کیلو متری شهر بندری نوشهر واقع شده است . این روستا از شمال به روستاهای گندیسکلا و لشکنار، ازجنوب به روستای دشت نظیر، از مشرق به روستای عالیدره و از مغرب به روستای کینس مشرف است.
دیگر روستای زیبای منطقه کجور، روستای انگاس در 9 کیلومتری جنوب بخش کجور است. در دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده سلسله جبال البرز همچون کنگلو(کنگر لو) در سمت جنوب به ارتفاع 3600 متر و شاه کوه در سمت شمال غرب به ارتفاع 2974 متر وحمزه چال در سمت شمال غرب به ارتفاع 2895 متر قراردارد که همچون دیواری عظیم آن را احاطه کرده است. از چشمه‌های زیبا که آبی گورارا دارند همچون آبشار جناب، آبشار پنجاه چم، آبشار چشمه موزیا،آبشار اوسیاره و بز چشمه را می‌توان نامبرد.
کلمه انگاس برگرفته از واژه‌ایی پهلوی و به معنای محل هواخوری و جای خوش آب و هوا است. این روستا در حالت طبیعی بین 30 الی 40 خانوار فعال داشته ولیک در بهار و تابستان مرز خانوارش به 300 نیز می‌رسد. اگر در تابستان هوای شهر نوشهر 25 درجه باشد دمای هوا درانگاس 13 درجه است. غیر از اماکن طبیعی متعدد جا دارد از بنای امامزاده یحیی از نوادگان امام حسن (ع) نیز نام برد که در طول فصول زائران فراوانی دارد.
دیو چشمه جلوه‌ای از طبیعت است که در نزدیکی شهر پول کجور به‌ویژه اینک که همه مناطق بهاری شده‌اند طبیعت گردان و گردشگران را به خود می‌خواند. نام این چشمه برگرفته از آب فراوانی است که از دهانه آن خارج می‌شود. دهانه سنگی که آب چشمه از زیر آن تامین می‌شود همانند دهان یک دیو باز شده اما به جای آتش، از دهانه آن، آب گوارا به بیرون می‌جوشد.
برای رسیدن به این چشمه بزرگ پس از طی 24کیلومتر از ابتدای دوراهی چالوس به کجور در حاشیه راست جاده ییلاقی بخش کجور، این چشمه زیبا و دیدنی دیده می‌شود.
