پایان ساماندهی کالبدی و اطلاعاتی بقایای پارچه‌های کربونیزه شده تخت جمشید
به گزارش سفر نیوز ، مرحله نخست فعالیت‌های میدانی پروژه ساماندهی کالبدی و اطلاعاتی بقایای پارچه‌های کربونیزه تخت جمشید، با جداسازی 219 قطعه از بقایای این پارچه‌ها که از اولین کاوش‌های علمی باستان‌شناسی در تخت جمشید به‌دست‌آمده، به پایان رسیده است.
شهرزاد امین‌شیرازی عضو هیئت‌علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی گفت: «فعالیت‌های میدانی پروژه ساماندهی کالبدی و اطلاعاتی بقایای پارچه‌های کربونیزه شده تخت جمشید با همکاری پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی، پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و پایگاه میراث جهانی پارسه به پایان رسید.»
او افزود: «در این مرحله این قطعات از مجموعه‌ای که به‌صورت درهم و تفکیک‌نشده در یک جعبه نگهداری می‌شد، جدا و پس از ثبت مشخصات فیزیکی (توزین و اندازه‌گیری ابعاد) به‌صورت کامل تصویربرداری شده و به لحاظ خصوصیات تکنیکی و مشخصات فنی بافت طبقه‌بندی شدند.»
امین‌شیرازی هدف از اجرای این اقدامات را نه تنها تفکیک و جداسازی قطعات، بلکه درک و شناخت بهتر ماهیت قطعات و تنوع بقایا دانست که می‌تواند نشان‌دهنده انواع مختلفی از بافته‌های به‌کار رفته در تخت جمشید و سطح تکامل هنر نساجی دوران هخامنشی باشد.
به گفته او کوچک‌ترین قطعه در بین قطعات جداسازی‌شده در این مرحله تکه پارچه‌ای با ابعاد یک در دو سانتیمتر و بزرگ‌ترین قطعه شش در 10 سانتیمتر است و از آنجایی که این پارچه‌ها بعضاً چندلایه و تاخورده هستند، وزن نیز یکی دیگر از شاخصه‌های مهم در شناسایی آنها به شمار رفته که بیشترین وزن 9/16 گرم و کمترین وزن ثبت‌شده 0/07 گرم بوده است.
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی بابیان اینکه به لحاظ بافت این مجموعه دارای قطعاتی با بافت‌های متفاوت و متنوع است، تصریح کرد: «بیشترین نمونه‌های جداسازی شده قطعاتی با بافت پرزدار هستند.»
او افزود: «در حین جداسازی برخی قطعات، جنسیت‌های متفاوت مانند چوب، شیشه، فلز و توده فلزی ذوب‌شده نیز دیده شده است، در این مرحله حدود هفت نوع بافت متفاوت به نمایش گذاشته شده که با پیشرفت پروژه، احتمال می‌رود تا انواع دیگری از بافت نیز در بین این قطعات دیده شود.»
امین شیرازی اظهار کرد: «تمامی قطعات در این مرحله بر اساس ملاحظات حفاظتی به‌صورت جداگانه و تک به تک در بسته‌بندی‌های پلی‌اتیلنی بر روی بستری از فوم پلی‌اتیلن و روکش تایوک قرارگرفته و برای مشخص‌سازی هر قطعه به‌صورت جداگانه شماره‌گذاری شده است.»
او گفت: «در مرحله بعد، علاوه بر ادامه کار جداسازی قطعات باقی‌مانده، مطالعات بیشتری برای شناسایی نوع الیاف و مواد به‌کار رفته شده در ساختار قطعات، کشف ارتباط احتمالی بین قطعات و همچنین سایر اطلاعات احتمالی قابل‌استخراج، انجام خواهد گرفت.»
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی پیش‌بینی کرد: «در مرحله اول در این مجموعه حدود دو تا سه برابر قطعات تفکیک‌شده است که همین امر با فراهم ساختن جامعه آماری درخور توجه می‌تواند اهمیت مطالعاتی و تحقیقاتی این مجموعه را دوچندان کند، از این رو در یک تلاش مشترک در پی تعریف یک پروژه مطالعاتی ملی برای تأمین منابع برای انجام تحقیقات بیشتر بر روی این مجموعه هستیم.»
او با بیان اینکه فرآیند کربونیزه شدن زمانی اتفاق می‌افتد که اجسام بدون تماس مستقیم با شعله و سوختن، در یک فضای بسته و تحت دمای بالا قرار گیرند، گفت: «در این شرایط ساختار شیمیایی مواد دستخوش تغییر شده و اشیا بدون آنکه خاکستر شوند به ذغال تبدیل می‌شوند. در این شرایط تقریباً خصوصیات ظاهری اشیا حفظ شده و اطلاعات مهمی را می‌تواند در اختیار محققان قرار دهد.»
امین شیرازی افزود: «ساختار ذغالی‌شده این قطعات اگرچه باعث پایداری و ثبات آنها در برابر تغییرات شیمیایی می‌شود، اما به شدت آنها را در برابر نیروهای مکانیکی و فشار آسیب‌پذیر می‌سازد، این امر باعث شده تا روند کار تفکیک با ملاحظه و به‌کارگیری تمهیدات ویژه زمان‌بر بوده و برای نگهداری این مجموعه نیاز به استفاده از شرایط انبارداری و بسته‌بندی ویژه باشد.»
