به گزارش سفرنیوز، نشست تخصصی مشترک موزه ملی ایران و دانشگاه تَی‌کیو ژاپن با حضور جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران، مسئولان موزه، تعدادی از باستان شناسان و مرمتگران دانشگاه تَی‌کیو ژاپن و جمعی از باستان شناسان و پژوهشگران در موزه ملی ایران برگزار شد.
این نشست تخصصی یک روزه دارای سه بخش مختلف میراث فرهنگی، باستان شناسی و حفاظت بود که در هر بخش دو پژوهشگر ژاپنی و ایرانی سخنرانی کردند.
جبرئیل نوکنده ضمن خیر مقدم به هیئت ژاپنی و حاضران در این نشست گفت: «تاریخچه همکاری پژوهشگران ژاپنی در حوزه میراث فرهنگی ایران به بیش از 60 سال پیش باز می گردد و باستان شناسان ژاپنی در محوطه های مختلف و نواحی گوناگونی از شمال تا جنوب ایران به پژوهش در حوزه های مختلف میراث فرهنگی، پرداخته اند. در فارس محوطه های باکون، تل گپ، جری و موشکی و اخیرا محوطه هایی در تنگه بلاغی و همچنین در گیلان، پژوهش های گسترده ای صورت گرفته است.»
او اظهار داشت: «موزه ملی ایران با موزه ها و موسسات پژوهشی و دانشگاه های ژاپنی همکاری داشته و تاکنون شش کارگاه آموزشی در خصوص مستندنگاری و حفاظت و مرمت فلز با دانشگاه تی کیو در موزه ملی ایران و ژاپن برگزار شده است که طی آنها کارشناسان دو طرف تجربیات خود را از دو کشور ایران و ژاپن به اشتراک گذاشته اند. چنین همکاری های مشترکی در نهایت باعث حفاظت پایدار میراث فرهنگی در نقاط مختلف جهان می شود.»
پیشینه تاریخی ایران و ژاپن
کازویا یامائوچی سرپرست گروه ژاپنی، به پیشینه تاریخی روابط ایران و ژاپن پرداخت.
او با اشاره به روابط ایران و ژاپن از دوره ساسانی و آثار مشابه حاصل از این ارتباط، در خصوص شیشه های ساسانی یافت شده در آرامگاه‌های پادشاهان ژاپن و آرشیو دولتی نارا از سده 5 تا 11 میلادی، تولید ظروف شیشه ای با الهام از آثار دوره ساسانی، پارچ‌ها و ابریق‌های نقره ای و همچنین نقوش پارچه ها و رشته های مروارید به دست آمده از ژاپن سخن گفت و با اشاره به وجود سفال‌های نوع سیراف متعلق به سده هفتم در جنوب ژاپن تأکید کرد این یافته ها بی‌شک از مسیر دریا وارد ژاپن شده اند.
در این نشست به محور ساسانی فارس و همچنین توسعه پایدار این محور در اقتصاد گردشگری کشور نیز پرداخته شد.
علیرضا عسگری چاوردی به ثبت جهانی منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس و شهرهای مهم دوره ساسانی و همچنین زیرساخت‌های توسعه اقتصاد پایدار در حوزه گردشگری اشاره کرد. وی بیان کرد: «بخش زیادی از روابط ایران با شرق در دوره ساسانی اتفاق افتاد و در این دوره زمینه برای برقراری ارتباطات فرهنگی و سیاسی در دوران اسلامی فراهم شد.»
وی گفت: «تلاش ما این است، میراث محور ساسانی که در اخیرا به ثبت جهانی رسیده، برای توسعه پایدار کشور مورد بهره برداری قرار گیرد. در همین ارتباط از محورهای اصلی توسعه پایدار میتوان به میراث فرهنگی، سرمایه گذاری، گردشگری و حقوق میراث جهانی اشاره کرد. در واقع باید محورهای توسعه پایدار را شناخت و مدیریت کرد.»
عسگری چاوردی بر نقش جوامع محلی در حفظ میراث فرهنگی تاکید و توانمند سازی و مشارکت آنان را در بهره برداری اقتصادی از منافع ایجاد شده پس از ثبت جهانی آثار و بخصوص محور ساسانی فارس را موجب حفاظت و توسعه پایدار در این بخش از میراث فرهنگی بر شمرد.
پژوهش‌های باستانی گیاه شناسی
سی جی ناکامورا پژوهشگر ژاپنی، در مورد نتایج آخرین پژوهش های باستانی گیاه شناسی بر روی سفال فرهنگ پیش از تاریخ جُمون در ژاپن صحبت کرد.
او روش‌های مطالعه اثر دانه های گیاهی و حشرات بر جای مانده در سطح و داخل ظروف و اشیا سفالی به دست آمده از مکان های باستانی را با استفاده از میکروسکوپ، سی تی اسکن و اشعه ایکس مورد بحث و بررسی قرار داد و بر مزایای استفاده از این روش های نوین تاکید کرد.
حسین داودی و مرجان مشکور نیز به موضوع بقایای جانوری و اقتصاد معیشتی تپه حسنلو در دوره مفرغ و آهن پرداختند.
حسین داودی گفت: «با توجه به مطالعات اخیر مجموعه های جانوری این مکان در موزه ملی ایران، طی دوره های مفرغ و آهن در حسنلو، دامپروری توسعه یافته و گوسفند و بز و گاو، حیوانات اصلی بوده اند که ساکنان محوطه از محصولات مختلف آنها بهره برداری میکردند.»
او عنوان کرد: «نتایج مطالعات دیرین ژنتیک گاو بیانگر این موضوع است که از حدود 4 هزار سال پیش، شاهد دورگه‌سازی گاو کوهان دار هندی و گاو بدون کوهان آسیایی هستیم. توالی یابی ژنوم بزهای ایران نشان می دهد فلات ایران یکی از مراکز اصلی اهلی سازی بز بوده است. همچنین اسب های ایرانی در دوره ساسانی، اجداد اسب های اروپا و آسیای مرکزی بوده اند که طی جنگ های ایران و و بیزانس و سپس توسط مسلمانان طی جنگ های صلیبی انتقال پیدا کرده اند.»
سخنرانی بخش حفاظت در این نشست توسط آکیرا فوجی ساوا با عنوان حفاظت از اشیای فلزی در ژاپن (بودای بزرگ کاماکورا) انجام شد.
او گفت: «مجسمه مفرغی بودای کاماکورا با بیش از 11 متر ارتفاع، بزرگترین مجسمه بودای موجود در ژاپن است که در قرن 5 میلادی در شهر کاماکورا که در آن زمان به مدت کوتاهی به عنوان پایتخت ژاپن انتخاب شده بود، وجود دارد.»
فوجی ساوا اظهار داشت: «این مجسمه در ابتدا در ساختمان معبد قرار داشته ولی در طول زمان به دلیل زلزله های متمادی و سونامی های متعدد، ساختمان معبد خراب شده و امروزه مجسمه در فضای باز قرار دارد. در طول زمان، مرمت های متعددی بر روی این اثر انجام شده ولی آخرین مرمت صورت گرفته در سال 2016 انجام شده که سخنران این بخش در خصوص آنالیزهای XRD، XRF و تصویر برداری با میکروسکوپ الکترونیکی که بر روی این اثر انجام شده، توضیحاتی را ارائه داد.»
حفاظت سکه ها، مطالعه موردی سکه های اتابکان آذربایجان عنوان بعدی بود که توسط فرشته ذکایی امین اموال و سرپرست بخش مهر و سکه موزه ملی ایران مطرح شد. مجموعه 662 عددی سکه های اتابکان آذربایجان پس از بررسی سکه شناسی و همچنین از منظر آسیب بصری به سه گروه تقسیم شده اند. هر کدام از سکه ها دارای دو شناسه از نظر سکه شناسی و آسیب بصری هستند.
او خاطرنشان کرد: «برای سنجش ترکیب عناصر تشکیل دهنده، سکه ها انتخاب شده و تعدادی نمونه از نمک های حاصل از خوردگی سکه ها جهت سنجش فعال یا غیرفعال بودن خوردگی انتخاب و در نهایت با بررسی نتایج حاصله بهترین راه حل برای نگهداری صحیح سکه ها تعیین شد.»
در اختتامیه این نشست تخصصی کازویا یامائوچی در مورد پیشینه مطالعات خود در ایران و همکاری های مشترک خود با موزه ملی ایران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و سازمان میراث فرهنگی به ایران سخنرانی کرد. وی همچنین از ترجمه کتاب راهنمای موزه ملی ایران به زبان ژاپنی نیز خبر داد.
